Tot Carel van Mander, op zijn Schilder-Boeck,
Sonnet.
Der Menschen cloeck vernuft noyt stouter Const voortbracht,
Als die den Mensch, end' al dat schietlijck gaet verdwijnen,
Oft sijn ghedaent verliest, met welcken oft met quijnen,
Met een uytbeeldend' stuck langh leven gheven tracht.
Die Schilder-Const, die door een gheestigh denckens cracht,
Dat eertijts is ghebeurt, met vreucht, oft oock met pijnen,
Den Mensch voor d'ooghen set, en daedlijck doet verschijnen:
Iae selver oock den Mensch, als hem de langhe nacht
Brengt in't verghetel-boeck, sijn wesen gaet verlanghen:
Is hier in soo vernuft, dat of men wil oft niet
Haer boven alle Const vernuftheyts prijs moet langhen.
maer in den prijs met-deelt die geen arbeyt ontsiet,
(Als ghy nu Mander doet) al sijn verstandt te hanghen,
Om yeder een hier in te gheven cloeck bediedt.
2.
En ist niet vreemt, dat veel, oock onder wijse luyden,
Die trachten nacht en dagh by Son en by de lamp,
Om naer haer doot in naem te gheven niemant camp,
De Schilder-Konst licht achte, off' hadt niet te beduyden?
Al leerts' ons anders niet, als dat de gheen die huyden
In goeden doene leeft, en morghen dwijnt in damp,
Door haer noch langh hier blijft: jae dat des lichaems ramp
Oft leempte niet en can sijn schildery' uytruyden:
Soo soud' t'eergierigh volck noch echter groote eer
Dees stomme Poësy ghedwonghen sijn te gheven,
Dewijl dat sy nae doot noch langer tijdt brengt weer
Het wesen van den Mensch, dat rasch hier is verdreven:
Iae dickmael meer als t'schrift tot stichtingh streckt en leer:
Want treflijck wesen wijst den Menschen oock haer leven.
3.
maer heeft de Schildery, noch yemandt vraghen mocht,
Niet anders om het lijf, als dats' ons stelt te vooren
Het wesen van den gheen, die w'hebben hier verlooren?
O Neen. Sy stelt voor t'oogh, al dat den Mensch oyt docht
Te sijn, oft connen sijn, op aerdt, oft in de locht:
Al wat oock t'losse schrift in't schrijven moet versmooren,
Dat doets' in t'oogh u sien, end' in u hert te hooren:
Iae brengt dickmael te weegh oock meer als t'schrift verknocht:
Want t'Spreeckwoordt seyt seer wel, dat t'sien gaet voor het segghen,
En gheeft al meer invals, als t'schrift van pen oft stift:
Vermaeckt oock sonderlingh, daer t'schrift heel by laet legghen.
maer Mander, ghy reyckt uyt van beyds een schoone ghift,
Dat Goltzî constig' handt met verruw' gaet uytlegghen,
Dat doet ghy meed: en leght t'oock uyt met u gheschrift.
Petrus van Veen.