Wtlegginge, en sin-ghevende verclaringe op den Metamorphosis Publij Ovidij Nasonis,
Door C.V.M.
Het twaelfste Boeck.
In't begin van dit twaelfste Boeck, hebben wy d'Offerhande, die de Griecken Iuppiter deden in Beocien, daer sy door storm ghedreven waren, alsoo sy met een Vlote van meer als duysent Schepen om Troyen te bekrijgen voeren, daer sy oock een voor-teecken sagen van een Slanghe, die acht Voghel jonghen en de Moeder verslondt: welck Calchas den voorseggher uytleyde, datse neghen Iaer voor Troyen souden liggen, sonder yet uytrichten: maer souden goets moets zijn, want in het thiende Iaer souden sy verwinners worden. Hier sietmen ten eersten den ernst, die d'Heydenen hadden in hunnen* Gods-dienst, en hoe sy in hunnen noot tot Godt (hoe verblindt in zijn kennis sy waren) altijt hun toevlucht genomen hebben: en dit bevintmen in hun gheschiedenissen veel, dat hoe sy ernstigher waren in de oeffeninghe van hunnen Gods-dienst (welcken doch valsch, en ijdel mach ghenoemt worden) hoe dat hun saken gheluckiger en spoedigher voortgang, en beter uytcomst hadden. Van deser ernsticheyt leestmen wonder dinghen in Valerio Maximo, in zijn eerste Boeck in't eerste Capittel, in Titus Livius, en ander meer. Sy hadden wonder grooten commer, en ernstigh opmerck, op veelderley voor-teeckenen, die sy hier en daer uyt raemden, waer van ooc in't verhaelde eerste Boeck Valerij in't 4e. 5e. en 6e. Capittel, verscheyden en seer seldsaem voor-teeckenen zijn beschreven: oock stelden sy groot betrouwen op d'antwoorden van hun ijdel Goden en voorsegghers, welcke hun Propheten meest al van Apollons gheslacht waren gheacht te wesen, ghelijck oock den verhaelden Calchas.
Van Calchas, den voorseggher.
Den Vader van Calchas was gheheeten Thestor, den soon van Apollo en Aglaie. Desen Calchas was, soo eenighe meenen, een Troyaen, die door raedt van Apollo was comen by den Griecken. Hy was een groot ramer, voorseggher, oft gherader der toecomender dinghen. Hem was oock te vooren vercondight door t'Gheheymnis zijn doot, te weten, dat hy te sterven hadde, als hy soude vinden in de Const van raden oft voorsegghen, een ervarender, beter, en veerdigher Meester als hy self was. Doe desen Calchas den Griecken veel dienst voor Troyen in de belegheringhe hadde ghedaen, also in de Boecken der Iliaden Homeri te lesen is. Doe hy nae den Troyschen ondergang is ghecomen nae de stadt Colophon, in't landtschap Ionien, daer een treflijck Gheheymnis was van Apollo, en by hem hebbende Amphilochus, Perolypus, Leontius, en ander Griecksche Hooftmannen, heeft hy op den wegh ontmoet den soon van Apollo en Mantho, een uytnemende voorsegger en gherader, geheeten Mopsus. Dees twee Meesters comende