ken
jammerlijcken dolinghe heeft connen gheraken, oft soo vervoert geworden is, van soo eenige Calchassen, oft valsche Leeraers, die buyckliefdigh om luylijck te leven, om ghewin, oft selfs verleydt, en uytsinnigh den volcke alsoo hebben betoovert en verblindt, in soo grooten dwang, en vreese, als hun arm slaven te leven. Och hoe schadelijck is de valsche leeringhe, en wijsmakinghe van sulcke, die geern ontsien en gheeert zijn onder den volcke, en hoe veerdigh en ghereet zijn ghemeenlijck de morwe herssenen des ghemeenen slechten volcks, om alderley valsche ghedaenten, en beeldinghen der leeringhen in te drucken. Seer aerdigh beschrijft onsen Poeet het wesen, ghedaente, en wooninghe des vlieghenden gheruchts, daer wy een weynigh op te letten hebben.
Van Fama, oft Mare.
Ick hebbe niet ghevonden, dat de Mare eenighe bysonder Ouders heeft, oft in eenighe bysonder Stadt is geboren, dan wel daeghlijcx nieuwe Ouders, Voedtsters, en gheboort-plaetsen heeft, en schier hondertmael op eenen dagh gheboren wordt. Niemant weet ick die haer naeder bestaet, oft maeghschap is, als de Stem, en de Sprake, wiens dochter mense mocht noemen. Eenige beschrijven dese Mare, t'ontstaen, en te wassen heel laege, uyt een cleen* gherucht, en datse soo willigh in't wassen is, datse met haer uytghestreckte lichaem, Steden, en Landen vervult. My gedenckt, datmen te Gent in Vlaender* placht de leughen te noemen eenen Beyr: en alsmen vermoedde dat yemant* een leugen, oft valsche mare hadde voortghebracht, werdt gheseyt: Hy heeft ons eenen beyr gestuyckt: so dat ick tsindert op de hercomst deser spreuck hebbe ghedocht, dat het zijn begin moet hebben uyt het schrijven Plinij in zijn thiende Boeck, in't dry en tsestighste Capittel, ghelijc oock onsen Poeet in't 15e Boeck doet, seggende: dat een Beyrinne haer jonghen ter Weerelt voortbrengt wanschapen, maer gheeftse al leckende metter tijdt het vulle ghestalt: want effen alsoo gheschiedet veel met een nieuw mare, oft met der leughen, want sy wordt dickwils onghestaltigh en seer wanschapen voort ghestuyckt: maer diese hooren, doender oock de tonge toe, en leckense soo lange, datse van handt te handt rakende, heel wat schijnt te ghelijcken, en te beter gheloof ghegeven wort: want d'een voeghter t'een lidt, en d'ander het ander aen. Homerus noemt de Mare de Bodinne van Iuppiter. D'oude Heydenen hebbender oock af ghemaeckt een Goddinne, gecleedt met een dunne opgeschort cleedt, om licht te loopen, en om haer lichtveerdicheyt uyt te beelden, oock vleughelen by gevoeght, welcke al vol ooghen zijn. Virgilius noemtse een grouwsaem ghedrocht, en maecktse heel ghevedert, en alsoo vol wakende ooghen alsse veders heeft, met effen soo veel tonghen, en monden, die nemmeer en swijghen, als oock ooren die altijt toeluysteren, om alles te verhooren: datse sonder slapen de nacht over vlieght, en by dage comt sitten op de hooghe thorens van daer sy den armen Menschen verschrickt maeckt, brengende meestendeel quade nieuw gheruchten: doch altemet oock goede. Daerom most sy, acht ick, twee Trompetten hebben, om datse goede, en quade, waerachtighe, en logenachtighe tijdinghe uytblaest, en voortbrengt: want eenighe meenen, datter twee Maren zijn, de goede en waerachtighe met witte, en d'ander logenachtighe oft quade, met swarte oft Vledermuyse vlercken. De Mare wordt geseyt, datse wieck-slaende vlieght voor Mars waghen henen, om dat van aen-