Van Zilver Toets-Naalden

Van Zilver Toets-Naalden.
Kennelyk zynde, dat aan goede Toets-Naalden, zeer veel geleegen is, zo behoorde een Eervaren Goud of Zilver-Smidt, die wel zelfs te konnen maaken, of ten minften te weeten hoe die gemaakt moeten werden.
Tot de Zilvere moet werden genoomen, het fynfte te bekoomene Zilver, en goedt Zweedts of Japans rood Kooper, dat wel gaaf fmeedig en zonder eenige vuiligheidt is.
Ik zeg het fynfte te bekomene Zilver, (om dat men gelooft geen heel fyn te zyn, verftaat hier Zilver dat voluit 12 pen., of 6 leudig zou houden, daarom zo houd men voor ’t fynfte, dat Zilver; het welk in ftark-waater gefolveert, wel afgeverft, en dan wel zuiver weer te zaamen gefmolten is. (welkers behandeling vervolliglyk op zyn plaats zal geleerd toerden.)
Neemt dan van zulk Zilver 2 a 3 loot, of zo veel als gy meendt tot uw voorneemen van nooden te zyn, fmelt dan in een nieuwe fmelt Kroes, gefmolten zynde , werpt daar een ftukje Borax op, en als ’t wel glad dryft, zo giet het in een kiftelier. Dat Kiftelier, flaat zo dun; dat het met een ordinare fchaar kan werden gefneeden, aan zulke kleine deelen, als tot uw voorneemen nodig zullen zyn, en handelt het Koper op de zelfde manier, zo zyd gy van des zelfs fmedigheidt in beiden verzeekert, fchrabt of fchuert die beide wel fchoon, en maakt de verdelinge op volgende wyze.
Andere gieten het Zilver en Kooper, beide wel aan garnalyen dat ook goedt is. (Hoe dat gefchiet volgt op zyn plaats.)
Neemt tot de eerfte naald, zo veel van ’t voorfchreven Zilver, als ’t u belieft, doch tot eene forteringe van Naalden, is 3. eng. overgenoeg maar ik houde beeter meerder te gelyk te maaken, om dat door de weynigheydt van ’t Zilver in de laafte Naalden het Kooper in ’t fmelten, anders wat te veel verlieft, fteld dan zo veel Zilver als gy blieft te neemen, uw Efai mark te zyn.
Zo gy nu pen. Naalden begeert moet de mark in 12 gelyke deelen, of zo die nader werden gedefidereert, in 24 gelyke evenwigtige deelen gedeelt werden: maar 12 is ’t ordinaar gebruik, dan zeyd men dat Zilver hout 12 pen.
Maar zullen ’t leudig Naalden zyn (zo als de Hoogduitfche gebruiken) dan moet het mark in 16 evenwigtige deelen gedeelt werden, daarom zeidtme dat Zilver houd 16 leud.
Dog de Naalden ; op een van beide voorfchreven orders, gemaakt zynde, konnfen tot beide dienen mits dat die aan de eene zyd als pen., en op de ander als leudig werden geteikent, zo als de Tafel fol. 1. aan wyft.
Neemt dan tot de eerfte Naalde zulken Mark fyn Zilver, én ftelt die te houden 12 pen., of 16 lu. tot de tweede 11 pen. of 15 lu. Zilver, en 1 pen. of lu. Kooper, dan zegt men die te houden 11 pen. of 15 lu. En dus vervolgt men op beide manieren tot een toe, zo als in bygaande Tafel meede kan gezien werden.
Altyd naauw acht geevende, dat zo een pen. of Ju. van ’t Zilver wert afgenoomen, des zelfs plaats, met juift zo veel Kooper, weer moet werden gevuldt.
Dus dan uw verdelinge , tot 12 of 16 deelen gemaakt hebbende, moet ieder perfeeltje, in een byfonder fchoon Kroesje werden gefmolten, dog moet werden in acht genoomen, dat het Zilver, altoos eerft is gefmolten voor dat het Kooper daar werdt by gefet, (om zo het Kooper het minft te doen verliefen,) en te zamen wel heet gefmolten zynde, in een kiltelier dat warm en met vet gefmeerd is gegooten, kan men het uitflaan na een ieders welgevallen.
By dit fmelten, zal op ’t gefmoltene tot te beeter dreivinge, vereeninge van ’t Zilver met kooper, en om glad uyt de Kroesjes te gieten, een ftickje fyne borax, tot flus werden gezet, (en geene andere) om dat kenlyk is, dat Borax het Zilver en Koper, in 't fmelten gladt doet dryven, gladt uytgieten, en niets en rooft, noch ook niets bybrehgt.
Zo behandelt zynde zult gy uw van goede Toets-Naalden konden verzeekeren, en ter minnagie daar Kooperen en den aan soldeeren, zo als ’t printie Fol. 2 met 13 vertoont.
Zo dan na ’t voorfchreven, van gereedtfchap voor zien zynde, zal men bevinden, dat zo wel Goud als Zilver, door den Toets, al zeer nauw kan geprobeert werden.
Teikent op ieder Naait ook hoe veel ieder lood derzelve: waard is, zo zult gy van die op ’t befte gedient zyn, uit bygaande Taafel zult gy daar van konnen zien.
Zo ’t mark fyn geftelt is op 25 Gul: 8 St. dan is ’t loot waart. Ziet meer gemelde Taafel.