Van Goude Toets - Naalden.
De Toets-Naalden tot Goud , werden in allen deelen behandelt als die tot Zilver, maar in plaats dat de Zilvere alleen met rood werden gealjeerd, zoo moeten deeze, met rood Kooper, en fyn Zilver te zaamen, gealjeert werden, om reeden, dat het Kooper alleen te rood, en ’t Zilver te wit maakt, en om dat men Goud dat in zich zelfs van eene waarde of valeur is, van verfcheide kouleuren vint, zo is ’t noodig, de Toets-Naalden ook door ’t neemen van wat meerder roodt of wit daar na te fchikken, want het is een onmogelyke zaak, rood Goud tegens witte Naalden , of wit Goud teegen roode Naalden, op de fteen te konnen probeeren, gemerkt de eervarenfte Toetfer, hebbende Goud na 't roode, en Naalden na ’t wit, fchoon Naalden en Goud, van een, en de zelve innerlyke waarde zyn, nooit voor zeeker (op de ftreek) zal konnen oordeelen, welke Naald juift met dat Goud in waarde over een komt. Ten waare dat hy daar alvoorens, van was geadverteert, Want twee zulke ftreken, zullen zoo veel als fcheemer licht by Zonnefchein, op de Steen fcheinen te verfcheelen.
Voorts werden deeze Naalden verdeelt by Craat, in plaats van pen. of lu., dat wel een veranderinge van Naam, maar niet in de zaak is doch. Daar werden 24 Cr. in een Mark gerekent, Welke vergelyking van wigt hier na zal werden verhandelt.
Neemt dan uw geftelde Mark fyn Goud, verdeelt dat in 24 Cr. op die wys als by de Zilver Naalden is gemelt, en ’t afnemen van Goud, en byleggen van Kooper en Zilver (of aljeer ftof) gefchiet hier ook alzo.
Tot roode Naalden neemt alleen rood.
Tot die na ’t roode trecken 2. deelen rood I deel wit.
Tot middel foort, roodt en wit even veel.
Tot die na ’t wit trecken 2 deelen wit 1 deel rood:
En tot witte Zilver alleen.
Welke 5 forteeringen na deze 3 bygaande Taafelen konnen werden gemaakt alleen maer de veranderinge van koper en Zilver opferveerende.
Om dat het in geen gebruik is, de Goude Toets-Naalden laager als op de helft te verdeelen. Dat is als ’t Goud en Toesats, of Aljeer ftof, eeven zwaar is, zo is zulks hier ook niet gefchiedt. Dog die luft heeft kan die tot ½ Craat vervolgen, en ook wel niet ½ Graat laaten vallen, dat hier met heele gefchied, volgende al meede te flender.
Is ’t u te veel moeite of koften, de voorfchreeven Naalden toe te ftellen, zo kond ge u behelpen met een ftukje van een Ongerfe Dukaat of Roosenobel, alfo die beide firka 23. Graat 9. à 10. Gryn houden, houd dat voor de fyne Naald. Tot de middelfte van een franfe Piftool, die men van verfcheiden kleuren vind en alle firka 22. Graat of 22. Craat 2 Gryn houden, voor de flegten. Een ftuk van de befte Andries Guldens, die ook divers van kleur werden gevonden, en houden firka 18. Craat 8. à 9. Gryn, trekkende na ’t wit, zo kan men 5. Naalden bekoomen, met weinig moeiten of kosten. En de zulke met oordeel by malkander gezogt zynde, kan een Kaft Houder zigh meede behelpen, alfo die meeft gewerkt Goud koopen dat ordinair met een van deeze Naalden akkordeert , dogh die haar feet van fchyen maaken, hebben de andere van nooden om haare Toe fnitten na te reguleeren.
Voorts zal een jegelyk die in Goud handelt gelieven te weeten dat het voordeeliger. is, Goud na ’t wit, als na ’t roodt te koopen. Alhoewel in kleine quantiteiten, daar niet op wert geregardeert, zo en twyfel ik geenfints, of op die plaatfen , daar die overroode Goude Penningen werden gemaakt, is ’t wel bekent, beter koop met Kooper als Zilver te konnen aljeeren. Dit is onfe hedendaagfe Goud Smeeden ook bekent. Noghtans moet ik bekennen, dat alle Goud na ’t Rood trekkende, zig fraajer en ’t na ’t Wit trekkende zigh flegter vertoond, als ’t inderdaat is. Maar weer te rood gemaakt, zo beneemt het des Goudts vette glans, en zet het zelve een donkere Metaal-agtige kleur by. Zo aan voorgemelde Penningen, en daagelykfe gemaakt werdende Horlogie Kaften, genoegzaam te zien is. Dus blykt het geen kleine weetenfchap te zyn, het Goud te brengen op zyn befte kleur, en te gelyk op zyn jufte waarde. Hier van by ’t aljeeren van Goud nog iets.