Van Moffelen wat dat zyn, en hoe die te maaken, als meede probeer Scherven en Smelt
Kroefen.
Een Moffel is een geveerte van Leem gemaakt, hebbende het vatfoen van een Backers Oven, zyn ook achter toe, zo als de Printen A. B. C. met No. 8. aanwyzen, deze werden ordinaar zo wyt gemaakt als de mond van de Efay-Oven, daar die in ftaan gebruykt te worden , eenige neemen die ook wel iets nauwer, haare lenghte is, dat die fraay op de daar toe gemaakte bodem ftaan konnen, zoals meede wert verbeelt de Printen B. en C. Deeze dienen tot wee-ringe van Koolen en, ftoof van kapel en proef, en doen door haare luchtgaaten die
onder, achter, of op de zyden zyn, de hitte des viers tot de kapel ingaan, zo als de dampen van ’t lood kooper en zo voorts , dat by de proeven mogte zyn, door dezelve uitgaat.
De ftoffe daar die van gemaakt werden, is de alderbefte pot of pyp aarde, veele maaken die tot ballen, laatenfe in de zon droogen, flampen die dan weer fyn, maaken die met waater vogt, en kneede of treeden die dan wel door malkander. Maar alzo in meeft alle Steeden geprepareerde pyp, of potaarde te bekoomen is, zo agt ik die moeiten onnodig. Neemt dan een van deze aarden, kneed of treet daar in fijn geftamte keifteen, fyn wit zant, of fyn geftamte fmelt Kroefen, zo veel als die pyp of potaard eenigfints wil lyden, dit gefchied om de vettigheid der aarde te benemen, en daar door het barften voor te koomen. Dit dan wel te zaamen door arbeit zynde, zo maakt die aan vierkante ftukken, zo groot als tot een boodem onder de Moffel vereift werd. Alzoo die ook uyt dat zelve ftof geformeert werden, neemt een dunne Kooper-draat, fnyt daar meede van zulke vierkante ftucken, plakken of blaaden, ter dikte van 1 vierde du. tot Moffels: en tot boodems onder de Moffels, zo dick als ter ruymte boven de Roofters, en onder de mont van dien Oven is, daar de zelve in gebruykt zullen werden, die boodems dan op haare lengte en breeten afgefneeden zynde, zyn vaardig, maar tot bodems onder in die Ovens werden ordinaar houten ramen gemaakt, om dat daar de geprepareerde aarde vafter kan in werden geperft, en diergelyke raamtjes zyn tot Moffel-boodems ook goet, maar tot de Moffel moet een hout werden gemaakt, dat het vatfoen van de mont des Ovens gelyk zy, en zo lang als tot de Moffel vereyft werd. Over zodanigen hout, legt men een van die plakken of blaaden , zo alreeds, tot de Moffel gefneeden zyn, en ftrykt dat met een vogte hant zo in ’t zelve vatfoen als ’t hout is, voorts fnyt met een mes uyt die plakken een halfrond ftuk, dat van agteren vlak tegens ’t houd en de daar op zynde leem of aarde paft, ftrykt met een natte vinger de t’zaamenkomft wel digt en vaft toe, laat die zo een tyd langh op ’t houd zitten droogen, fnyt dan daar in de vereyfte gaten na u gevallen, of zo als die tot de Oven behoren, het zy onder, achter, of op de zyden, dan laat die zo lang op ’t houd ftaan droogen tot s’er gemaklyk af gaat, zo is die Moffel ook zo ver gereet. En om die te eerder van ’t houd te doen gaan, zo beftrykt dat alvorens met Spek, of ftrooit daar heel fyn zand of as over, vorders zo moeten zo wel Moffels, als boodems in de lucht werden gedroogt, en in een potbakkers Oven werden gebakken, of by noot kan men die in de Efay Oven gaar maaken, als die daar maar wel droog werden in gezet, en met een heel langfaam vier geftookt.
Van zulke geprepareerde aarde of leem maakt men ook probeerfcherven, en fmeltkroefen, ook maaken; zommige fmeltkroefen, van oude fyn geftamte fmelt kroefen die werden aangevocht met Eyer wit, en water daar Gom Arraba in gefmolten is, doch deze houde ik niet beftendig.
Smelt Kroefen zyn een iegelyk kennelyk, daarom zal ik alleen maar zeggen dat die dienen tot het fmelten van alle metalen, en dat die in vormen werden geparft, of geflaagen.
Probeer Scherven zyn een foort van diepe bakjes of fchooteltjes, en werden in Duytsland veel gebruykt om Goud of Zilver voor de balk in ’t vier op fmeedig te blaafen, en ook om ers proeven op de roofter en werden ook geparft, of geflaagen gelyk de Kroefen.