Verfcheiden Manieren om Goud Smeedig te maaken.
Dat het Goud hoe fyn ’t ook mag zyn kan ongefmeedig werden, is een bekende zaak, maar de oorzaak waar door die ongefmeedigheid wert te weeg gebrogt, kan men niet altoos ontdecken, alhoewel het kennelyk is, dat tin, lood of geel kooper, (hoe weinig ook) onder Goudt gefmolten het zelve ten eenemaal ongefmeedig maaken, ja zo dat het zonder breeken of barften geen het minfte flaan of buygen wil verdraagen, voor en al eer, die teegenftreidige lichaamen uit het felve zyn gebcrogt dog ongefmeedigheidt aan ‘t Goud
gekoomen, zonder dat eenig quaad lichaam met het zelve is vermengt, kan met overfmelten en iets op het gefmoltene Goud te Werpen geremedieert werden, ook gebeurt het daf men het Goud alleen met gloeijen weer Smeedig doet werden, alle welke vanouds gerenomeerde Konften zyn, en alle Goudwerkers ten hoogften noodig te weeten, als meede, hoe zig voor ongefmeedigheid, zo veel mogelyk is te konnen wagten.
Om dit te doen zo dient geweeten, dat fyn Goud met geen andere metaalen moet werden gemengt, als met fyn Zilver en het alderbefte rood Kooper, (te weeten zo dat van fyn tot flegter moet werden gebrogt,) alzo het onmogelyk is eenig ander lichaam in ’t Goud te konnen verwerken.
Ja het Goud is zo vyandig teegens geel Kooper, dat het niet alleen onmogelyk is iets daar van in Goud te konnen verwerken, maar het wil ook des zelfs lugt niet verdraagen; dit leerd de ervarentheidt , zo een gloeijent fluk Goud, op een plaat geel Kooper wert gelegt, of met een geel Kooperen Inftrument wert aangetaft, aanftondts zal ongefmeedig zyn en zonder dat het zelve, door fmelten weer fmeedig gemaakt is, niet zal konnen verwerkt werden, om die reeden is ’t noodig, dat zo iemand iets van Goud in zand gieten moet, daar toe te gebruiken, rood Kooper gied-Vleffen, of zo geen andere als geel Koopere voorhanden zyn, moeten des zelfs monden, van binnen wel met heftlym werden beftreeken , op dat het Goud by het ingieten het Kooper niet kan raaken, alzo dat door het minfte raaken, ongefmeedjg zal zyn, al waar ’t heel fmeedig uit het vier gekomen.
Om deeze reeden werden by het Soldeeren van alle Goudt werken ook Yfere of roodt Kooper Kooren Tangen gebruykt, tot voorkoominge van dit ongemak.
Zo Goud (hoe Smeedig het ook mag zyn,) werd by Quik-Zilver gelegt, of daar in zo werd het aanftonds wjdt, en door de tyd zo broos, dat het met de hand kan werden gebrooken, maar zulk Goud, hoe wit of broos, werd weer buygfaam, en Goud kleurig, als dat op wat helder vier werd gelegt, en zo heet gemaakt dat de Quik van het felve afrookt.
Voorts zynder veele manieren om het Goud met fmelten Smeedig te maaken, voor een korte en zeekere weg heb ik altoos gehouden, als men by voorbeeld heeft 8 à 10 Ons ongefmeedig Goud, zo laat dat wel heet fmelten, dan werpt op dat heete gefmolten Goud 4 à 5 En. markurejum, fubelmaatum, laat dat daar op rooken, en terwyl het nog rookt giet het in een Kifteliet of vles het zal Smeedig zyn, dog zo werd deezen weg van veelen voor bygegaan, om dat makurejum van naturen iets rooft, dog , ik meen, dat geroofde dn Zilver en Kooper te beftaan, en dat het Gouds niets of ten minften, zeer weinig wert ontnoomen.
Andere houden voor goed dat men een Kiftelier opgefmeedig Goudt in een Kroes te vire, brengt, en dat zo heet laat werden tot dat het begint te zweeten en op het punt van Smelten ftaat, dan werpen zy op het Goud in die Kroes geras-fineerde Salpeeter, die aanftonds het zelve als met vier omvat en doen fmelten, laaten dat zo onder die Salpeter zoetjes wat gefmolten flaan, opdat de Salpeeter het Goud in ’t fmelten gedurig bedekt kan houden, want zo het Goud zig door de Salpeeter koomt te vertoonen zal het niet Smeedig werden, voorts in een Kiftelier gegoten, dat met Was gefineerd is, dit zoude ook goet zyn en niets rooven, maar moet geledt werden dat de Salpeeter by ’t Goud werd gezet eer dat fmelt of ’t zal niet helpen al quam daar nog zo veel Salpeeter by.
Nog werd op die manier wel gebruikt Salpeeter en ongelefte Kalk te zaamen, dat wert gehouden het Goudt in tweemaal fmeltens Smeedig te maaken, als was daar ook al iets geel Kopper bygeraakt.
Ook werd genoomen wit Papier dat met geel Was en Spaanfe Zeep, beftreeken is, en zo op ’t gefmolten Goud gezet, dan uitgegooten terwyl het Papier in de Kroes nog vlamt, dan zou het Goud geen huyt krygen fchoon uit de Kroes loopen , en Smeedig werden.
Ook wert genoomen Spidts-Glas dat laat men in een Kroes fmelten, dan daar zo zwaar zwaar Zwaavel en ook zo zwaar Wynfteen bygezet, dat te zaamen tot een Glas laten fmelten, en een ftukje daar van op 't gefmolten goud gezet is ook goed. Spaanfe Zeep in een Smelt Kroes verbrandt, (laat een graauwe Poejer na,) daar van op ’t gefmolten Goudt gezet helpt ook. Nog werd wel Borax alleen gebruykt.
Ook werd het ongefmeedig Goud, wel in Sement gelegt en laaten dat zo eenige uuren in 't vier ftaan.
Vorder werd nog genoomen I lo. zwarte Borax een vierde lo. Arfenicum, een achtfte lood gebrande Wynfteen, een achtfte lo. Salpeeter: die te zaamen fyn geftamt, en daar wat van op het gefmolten Goud gezet, en nog veele andere dingen te lang hier te melden, Alzo myn voorneemen is aan den Leerling bet beft by myn bekende meede te deelen.