DERDE HOOFTDEET. [gecorrigeerd met pen: L]
HOOFTVERWEN
haaren aard, proeve, toebereiding, gebruik en Trappen.
Eerste Hoofverwe. Koningsgeel.
't IS dan nu tijd, datwe op dezelve wijze de voorgenoemde hooftverwen beschouwen, daar we eerst het Konings-geel plaatzen.
Dit wert gemaakt van de Schoonste geele stukken auripigment, die in knegies pis gewreven werd, en dan setmenze op een papier, of liever glas, en laatze in de sonne droogen: als ze droog is, doetmen ze in een doosie, en als menze naderhand bezigen wil, zoo tempertmenze in klaare droogenden oly.
Deze
[13]
Deze nu en kan geen verwen verdragen; om mede getempert te worden, als ligte en bruine Schijtgeel, enze werd door ligten oker swart.
Rusgeel.
'T Rusgeel by heele stukken gekogt, wert voorts in allen deelen, gelijk het Konings-geel gehandelt, en dat en lijd geen verwe met zig getempert, als lak, vermilioen, ligte en bruine schijtgeel.
Ligte en bruine oker.
De ligte en bruinen oker moet niet zandig zijn, en, als men die met de nagel overvrijft, moetze wel glimmen, 't welk haare Proeve is: zy werd gewreven in Lijnsaat oly, niet al te dik, enze droogt wel.
Mastikot.
De Mastikot is veel in gebruik by de landschap-schilders, zy heeft geen proeve; dog uit oorzaak van zijne grofheid, moejelijkheid van behandelen, en om datze met verloop van tijd swart werd, is't niet raadzaam, die veel te gebruiken, en men kan zig voorzigtiger aan Konings-geel houden.
Geele Schijtgeel. ... Bruine Schijtgeel.
De beste Geele schijtgeel is die Hoog-geel is, en dan minst be-
sterft,
[besterft]
[14]
sterft, wanneerze in Privaten, of andre stinckende plaatzen gehangen heeft, zy word voorts bereid, gelijk als de ligten oker; als mede de Bruine Schijtgeel, die donker en gloejend moet zijn, en men kanze, gewreven zijnde, in blasen of schelpen bewaren, en dit zal tot genoegzame onderregtinge van 't geel konnen verstrekken.
Wy komen dan tot de Tweede hooftverwe, namentlijk het rood, welkers stoffen wy gaan vervolgen.
Tweede Hooftverwe. Vermilioen.
'T Vermilioen werd ook by heele stukken gekogt, en gehandelt als het Konings geel, en meer is hier niet te zeggen.
Bruinrood.
'T Bruinrood is best, dat van goeden Engelse ligten oker gebrand word in een Zilver Smitskroes, daar het gloende in werd, en dan er uitgenomen moet zijn; om kout te werden.
Lak.
De beste Lak is d'opregte Florentijnsche, van Cochenille gemaakt, die, alsze in lijnsaat oly gewreven is, en op een glas ge-
streken-
[15]
strekenword, haar zelven gloejende rood vertoont. Men kanze ook beproeven even als de ligte Schijtgeel. Met de andere lakken zoo gaat ook aldus tewerke, en daar zal geen swarigheid zijn.
Gedisteleerde Menij.
De Gedistilleerde Meny heeft geen byzondere proeve, de fijnste en gloejenste is de alderbeste; zy is niet zeer goed om mede te schilderen, en daarom ook, om datze met verloop van tijd swart wort; en hier mede nemenwe af scheid van de Roode stoffen, om voor de blaauwe plaats te maken.
Derde Hooft verwe. Ultramarijn.
De Kostelijkste blaauwe verwe alhier werd geagt Ultramarijn: Maar men behoeft'er daarom zijn trony niet van te laten Schilderen. de beste is, die fijn en bruin is, zy werd in lijnsaat oly, hoe witter, hoe beter, getempert.
Smalt. ... Duitsche en Engelsche as.
De Smalt moet dezelve deugt en proeve hebben, als de Ultramarijn; gelijk als mede de Duitsche en Engelsche as. Maar men handelt op een byzondere wyze met
den
[16]
Indigo.
den Indigo, die men de paarste stukken met witte stippelen uitzoekt, en dan vrijft in lijnsaat oly, waar na menze in een Potje schoonwater doet, daar ze een half uire hebbende in gekookt, onversterfelijk blijft. Als menze daar na gebruikt, zoo moetmenze met klaren droogenden oly temperen.
Besluit.
En aldus hebbenwe kortelijk van de Hooftverwen nader gehandelt. De verscheydene trappen geven eenigsins de stoffen zelve; en men kan die ligtelijk naar believen onderscheyden, zijnde zulx hier van zoo grooten gebruik niet, gelijk als omtrent het wit, waaromwe tot andere dingen spoedigen; om namentlijk van 't bereyden van doeken en panneelen, en Schilderborstels verklaringe te doen, daarwe het vierde en vijfde Hooftdeel mede zullen vervullen.