237
Om Wassche Beelden te gieten.
Neemt een pondt van 't alderwitste en suyverste maeghde
wasch dat gij krijgen kont breeckt aen stuckjens, en set dat
op weijnig vuijer in een nieuw panneken te smelten, maer
ten mag niet koocken nog snercken, want dat doet get wasg
swart worden, en n werck dat gij gieten wilt, vol oogskens
en schuijmagtigs vertoonen. eer gij dit gaet smelten soo moet
gij te vooren al gereet gemaekt hebben, een vierendeel pondt
schoon schapen vet of rundt, dat al stillekens op weijnig vijur
oock sonder koocken of seer snercken gesmolten is, en dit elcke
weijs alsser wat gesmolten is al af gesgept in een ander potten
om te min swart te sijn, als't nu a gesmolten is doet het dan
deaur op datter geen vellen of vuijl in en blijft, terwijl dit vet
dan nog warm en dun is, soo doet men daer wat drooge fijne ge
wreven lack inne om en weijnig lijf verwen couleur onder 't
was te brengen dat wel voor ligaamkens comt, maer doet daer
niet te veel in oft soude te root sijn, om dit te probeeren soo
daetter eerst en weijnig in laet dan een druppel uet vallen op
een telljoor dat sal terstont cout sijn daer aen kont gy sien
of 't te root of bleeck lostorst is 't dan naer u sin te bleeck
doet dan nog wat vande lack in 't vet, tot dat get Insaruootie
genoeg geeft, wrijft dan oock wat loot wit droog en fijn, en roert
dit mede onder het vet en roert dan het vet met een stocgken
tot dat het kout is en gestolt, dit moet gij al gereet hebben
eer gij n was smelt, het wasg dan alse voors gesmolten sijnde
doet dan het vet onder het wasch, en laet het was nog op weijnig
vier staen tot dat het al onder een gesmolten is al stillekens,
hebt gij vreesch dat het was op het vuer versuechen soude, soo kont gij
het panneken met wasch wel op heet waeter te smelten setten dan
begaet gij geen sorgg te hebben voor 't swart worden van 't wasch
238
ende inde plaetse van lack in 't vet te roeren, soo kan men in
mee een wortelken dat nog in de optaech vertoept genamt
organich en daer mede roert men het wasg in het samen al
dickmael omme, en dat wortelken geeft eenige roodighijt van
gom, en dat is dan in de plaets vande lack, die gij dan in ;t
vet niet en moet doen, men doet oock wel onder dit gesmolten
wasg wat fijne albast, dat maeckt het wasch bequam het
gij moet wel toe sien dat gij oock niet te veel lootwit in
't vet doet want het wasch schuijnmt dan daer af, en dan ist
bedorven, en is niet om wat fraeijs af te maecken. En
terwijl u wasch smelt, soo bereijt de vormen daer gij in sult
gieten bestrijckt se van binnen daer het water in moet comen
al dummekens dog ebenuen over al vet sonder het minste
plaetsken over te slaen met een penseel met versche lijnsaet
olij, sommige leggen haer vormen daeghen te vooren in 't waeter
dan strijckt mense met het olije, en alsse gieten willen droogen
sij die met een doeck of spongie schoon uijt, maer met olij
ist beter en ten krenckt de vormen soo veel niet als het
waeyer, en terwijl gij 't was in de form niet gieten soo
laet een ander roeren, op dat al de substanien onder een
blijven souden want het een sou andersen drijven, en t ander
soude sincken dog laetse stillekens roeren, en eer gij begint
te gieten soo sult wel voor u dat de vorm wel geslooten
is, op dat het was ander of besijden niet uijt en loopt, want
het luijstert naeuw, men kan te vooren de vorm wel vast toe
binden en op de sgouwen tot aerdt smeeren dat is soochen voor
't uijt loopen, want als 't uijtloopt soo deugt u gietsel
niet, daarom ist beter dat men alles wel besougt op dat het
gietsel ten eersten goet sij, en 't is te beter, want 1. mael
gegoten sijnde ist soo fraaij niet als ten eerste reijs doet
239
want elcke reijs als gij het wasch gesmelt ist wat bruijnder,
In de vorm gegoten sijnde laet het een stroij breedt dick rontom
stollen of soo dick gij 't begeert, en doet of giet de wasch dan van
de 't wasch uijt de vorm wederom in 't formsken, oft wilt gij
't vol gouwer soo laet al het wasch in de vorm stollen, men laet
de kinderkensg ordinaris vol, maer hoofden, handen, en voeten
wort weder wat wasg uijt gegoten om die te beter op den
hals, aen armen, en beenen vast te commen maecken alsmen
die wilt gaen cleeden, als uu het was en gaef quartier uijrs
oft tot het gestolt is naer dat het het heete oft coude daegen sijn
In de vorm gestaen heeft, doet dan sagtelijck de stucken vande vorm
allengskens van u gegoten beeldt en legt het dan op eenen
schoonen doeck, met schoone handen want wit wasch besmeurt was
principael als 't nog gaef warm en versch gegoten is, giet dan
de vorm weder vol, en gaet gij weer als eene vorm kont onderstussgen
de eene stolt in de anderen wel gieten soo en begoefft gij niet ergs
te staen, en giet soo veel op de voors manier als hij van elck
stuck begeert te hebben, gij moet in t gieten ondertussgen u vor,,
men alteueten een weder met olij bestrijcken als gij voelt dat
het haperen soude en u werck niet wel uijt soude willen, as dit
uu soo gedaehn is maeckt u handen wederom geheel schoon, alsdan (?)
gaet u gegoten goet schroijer te weten de on-effenheijt vande
naet vande vorm af snijden, al net en tersecht met een kleijn
mesgken, is dat het wasch al ijsch cout is, soo mackt u mesken
wat lauw warm, en wrijftdan met een schoon doecsken over al
rontom de oneffenheijt van 't beelt af, en boetseert het hier en
daer wat, daer 't van nooden is, voorts neemt dan drooge fijne
lack en maeckt daer de kaecken mede, daer naer schildert de
oogen nousen monden wijnbraeun met wel fijn gebreve olij verwe
en laet het droogen, oft gebonde, dat gij bij ongeluck het wasch
240
eensg te heet In de vorm gegoten hadde dat gij het daer niet uijt
kon krijgen, soo moet gij de vorm met wasch met al in warm
waeter leggen, omdat het beter uijtgaen souds hedwel men
evenwel moeijten genoeg daer mede geeft, en dat werck is
voor dit tijt verbrodt, en u vorm wort daer door beschadigt
en altemsten wel geheel bedorven, maer houtse soo langs uijt
het waeer als 't mogelijck is want het bederftse mede, gij
en meucht het wash oock niet te cout in gieten want dan is
t beeldt tenemael vol rimpelen daerom moet hier wel op
gepast worden dat elck naer behooren geschiet siet sol: 242
onder op 't blat een ander manier om de incarnatie in het was te geven
in plaets van de lacq. maer siet A. is noch het beste