LIBER SEXTHS.I 189 CAP. CVII.
Encauflum violaceum.
U
T finaltura facîas violaceum <£ mnibus numeris abfolutum,ad- fint libre lex illius material, ex qua encaufta omnia fiunt, nec non ma- gnefiæ Pedemontan« præparat« un. ciæduæ, &fcori« æris ter Calcinât« grana 48. Pulveres bene mifiiper- mifceantur cum fupradi&a materia, & more folito mittantur in forna« cem, projiciantur in aquam, & de« nuo purgentur, vdcatoque in exa* men colore , fi neque rainuerà ilium nec augere necefie fit, procedatur more folito, & encauflum erit pul« chrum&aurificibus utile.
*' laecam flavam ex floribus genift# "r inisfus piflorum: nee non modus alius -'iXtrahendï laecam rubrarn^ viridem^
•' ccèrulearft £ purpttream*, cmnemque alium colorem ex quibufiunque flori~ bus & herbis,
exodus item faciendi cceruleum Ger - < manicUm & idtramarinum: nee non a modus extrahendi laecam ex coccos v lignöBrafiltenfi‘, dprubiatitiftorum, cum modo colorandi turcoidem deco< lorem- Altus item modus faciendi colorem rubrum tranfyarentem, nee non fmaltumrofeum pro auroalïtfaue met all is: res non vulgares minimeque
communes,
Hóe prafenti & ultimo libro dtmonfiro wodum extrahendi omne genus colo-
LIBER SEPTIMUS. 151 runt ex-floribus& herb is in ufus pi- ftorum., qui quidem colores etiam tin- gendis vitris infervirepoterunt. Mo¬dum item extrabendi laccam ex mul- ti£ coloribus , née non modujn extra- bendi colorent uîtramarinum ex lapi¬de l(feuli\ qua omnia qùidém in ufus ptftorum ceduni,fed it a ut etiam arti •vitraria infervtre pojffintj idque tarn infuperficiequam inigne fornacisi JPraterea demonftro niddum faciendi colorent rubrum trànffarentem tn •vi^ tro9 quibodieceu rés minus’utilis in obliv'tonem veniffe vtdetur : modum item faciendi encauftum rubrum colo- rttndo&pinçendd auro,qua omnia ad arteftt vitrariam pertinent, & bodie in occult0 latent ac paucù nota funti prater mult as alias res, quas buic operi deberi, & curio fis nobilibufqus ingeniis grata fore putavi< r ‘
:dr< • > , ■’inibni tis rssoi riltoi.pta ■!
t-i-T ' î
CAP.
LIBER SEPTIMUS.
ci p. cViii. '
Lacca flava ex floribus genifl# fro pi-
cioribus.
EX foda vitrariorum & calce Ijxi- vium facies mediocriter potens, & io hoc Kxivio ad leoturpigncm recen- tesgeni&e floras it* poqoe, utljxi- viuro onjaem floruro tiqftwram at- trabat, idquod cognofcesfi floresex- tt*diaibicant£$& decolom* & e- cpptralixiviuqi inftaretegantis Tre- bianiflayumflL Exerntfstuncflori- bus lixivium invtfis fidilibus vitria- tbfecoad huJKendum adrnove».ei- que tantum aluminisroccaefuperad- dito. quantum diflbiviab igoepote- rit. Deinde ablatum ab igne lixivium in vas aqua limpid a inflrudum effun- de, fit color flavusfundum peter; quo fado, quiefcataqui,decanteturque, atquealia recens affundatur, &ubi tindura refederit, decantetur, idque tantifper fiat, donee fal lixivii & alu- ihen omne & tindura ablatum fit: no- tando
LIBER SIPIIMJI. IJJ tando tanto magis pulchrum & ele» gantem fore colorem, quanto tinàu- ram à fale lixivii & alumine aquâ mar¬gis purgaveris. Aquam autem intel- ligo communem » cujus beneficiofal lixivii & alumen aufertur : fubinde autem, antea quàm decantetur aqua, fubfidere tindura permittatur, idque tarn diu repetatur, donee aqua fine I omni falfedine & non mutata exeat: id enim ablati (âlis & alüminis fignum eft, & lacca in fundo remanebit ele- gansatqüepura, quam aquâ bene de¬canta ta fuper fegmentis fini eandidi extendes> & Jateribus recens codis in umbra ficcabis, & laccam habebis fia¬. vam, quae pidoribus fimui & vitrariis infervire poterit.
CAP. CI X.
Extrabere laccam ex papaver*,
refis & violis rubric emnigue genere herbarum virentium.
R
Ecipe florum vel herbarum u» nius ejufdemque coloris quam
' vo*
volùeris quantitatem ƒ & eadem , ut cafite cenîejimo oftavo di&um eft ra- tione procédé, & laccam vel colorem babebis & tin&uram cujufcunque floris vel herbae pro pidoribus pul- thram, & jure ipagni faciendam.
tantur folia florum vel herbarum» i; ex qui bus elicere tinduram & extra- here colorem cupis. Aptato poftea recipiente& capitello, lutentur jun-^ durç-, igrtifque adhibeatur tempera-» tus, & pars aquç Vitç maxime fubtilis afcendens in .capitellqm, primo in < protuberantiam ejufdem fuper flo- rum & herbarum folia, & porro ex¬trada eorunden) tindurâ in recipien$ decidet. Hæc pars aqu^vitç tenuior in vafe vitrep denuo diftillata, pere- grini coloris expers tranfibit, iifdem- que ut antea ufibus infervire poterit, rémanente in fundo tindura*, quam modice ficcabis , & laccam habebis ex omni généré florum & herbarum pro pidoribus optirqam.
CAP. ÇXI. 1 M.~'< Cœruleum infiâr Germaniei. ’ƒ/**
REcipe argenti vivi partes duas, florum fulphuris partes très, & fâlis armoniaci odo. Omnia fuper por-
Lifts* SEFTIMUS. porphyrite trita, cum argento vivo in ampullam vitream longioris colli & in fundo lutatam mitte, iifque i- gnem areng lentum admove, ufque durn omnisabfceflerit humiditas, quo fafto claudatur orificium vitri, au- geaturque ignis, ut in fublimationi- bus fieri folet, continueturque ad fi- nem ufque, 6c coeruleum habebis fatis elegans & pulchrum.
“
CAP. ÇXir.
Mo Jus qvo turcoub naturali natwus 11 faut eolor JeperJitus rtft't-
tuitur> : >
TÜfcoides fubalbi & décolorés mittantnr in ampulkm vitream, adjedooleoamygdc’larum dulcium, detineanturque in dnere temperato & tepido, & bidui fpatio colorem ac-quirent pulcherfimum.
CAP.
Luttt &EptriHU»r t$7
CAP. CXI 11. tjWifivrapro foecults. -j
n Ecipe fteni benepurgati libras -*^.tresr is purgaji Ubfam uttao^ fundatur primosefr, & pofteaftan-* num, optimeque fufis & liquatis illis, addantur tartan rubri tantummodo ufti unciaefex > falls nitri urteil una cum dimidia, alturtinis drachm g du$, nec non Arfenici unci® :du!». Sine omnia evipotire, & in typos fpecu« lorum mitte, & materiam habebis fpeculorum optifnam, qu$ ubi poli- turam recepit figuras exadfc redder atque tec ilia miftura eft quam eta* lybeam vocant.
CAP. CXIV. tingendi inferiorem frbararum>
aliortrntyu ex vitro albo vaforum fit ★ perfidem omni genere colorum, ita ut lapitkt pretiofot naturales referant•
Pllam feu fphaeram, vel aliud ex vitro albo & candido vas conca- vum,
10 LIR ER SEPITIHV®/ vum, variq genere colorunvindudu- rus, recipe glutinis pifcium , bidui fpatio in aqua com muni macerati, & tenuiffifflrquantitatefri debitam,èam- que ira ollüla & • àqiïâ1 litó pida tantf-' fpercöqne, dtim óptimé diflblvàtür.1 Hóe decö&ufti ablatufn ab igne & jam tepidum in fphæramvel vas vi- treum aliud infunde, & drcuma&o Va&cyfàyUt tota vittiinferiör fuper- fides à glutine bumedetur & rnacte- fiat, qiiofa&öquicquid fupëreft hu- nióris effundatur. Inde ad manum fint colores pulverati, & primo qui- demminium, quod flatu per tubu-* lumex arundine itainjicies, ut-flu- éhis repræfèntet» & ubi vitrum hinc inde minio tin&um fuerit, beneficio illius tubuli idem fmalto cœruleo, & poftea ærugine, nee non autipigmen- to,& tandem laccâ-; omnibuspröbe tritisùndulatim & di verfis in locis ita facies,. ut median te glutine, quo vi-trum humedatum eft, hi pulveres vitro adhæreant. A tque eadem plane
ratio-
LIBER SEPTIHUI. 199 ratione cum rcliquis in univerfum coloribus procèdes. Poftea gypfum recipe bene pul veratum, idque in fuf- lîciente copia in fphæram velvitruitt nritte, confeftim circumagendo, & fiquidem ftatim atque dum recent eft gluten idfeceris, gypfum ubique &pertotum adhærebitj quo fado, quicquid ejufdem fuperaverit, aufer, & exterior vitri fuperficies jucundiP fimo afpedu variis coloribus tinda, & ludentis in duro lapide naturae hoc opus efle videbitur, ficcatoque bene glutine colores illi vitro ufque adeo nrmiter adhaerebunt, ut refblvi poftea nunquam poffint, & Temper pulcherrimi appareant. Hæ fphær« pedi appiicantur Iigneo,vel ex alia qualicunque materia, pido, & deco- ris atque ornamenti caufa in tablina vel pluteos jueundo admodum afpe-du reponuntur.
C AP. cxv.
Color Cyaneusvel ùltramarinus.
REcipe fragmenta lapidis lazuli, benè, & cœruleo colore tinda, quae Venetïis copiosè & exiguo pretio Veneunt, eaque in crucibulo & igné carbonum calcinata, ignitaquein fri- gidam,.bis repetito opéré projice, & fuper porphyrite lapide in pulyerem, farinæ cribratæ inftar tenuiflimum & impalpabilem tere. Poftea récipe re- finæ pini» picis nigræ, maftichis, ceræ novae, terebinthinæ ana unciastres, olei lini, thuris ana unciam unam. DifTolvantur omnia ad lentum ignem in vafe terreo, agirent urque bacillo, utoptimècoëant,”& bene incorpo- rata in frigidam projiciantur, ferven- turque in ufum. His peradis in fin- gulas lapidis lazuli» ut fupra triti, li¬bras recipe uncias decem maflæ, ex fupradid-sfpeciebuscompofitæ, iik demque in ollula ad lentum ignem rcfolutis fenfim pulverem lapidis la-
LiBEX SEPTI M us. aoi zuli afperge, & virgula ut incorpore- tur bené fubige. Incorporatis bené omnibus quicquid eft materiae fubito in vas frigid! plenum projicies, un- difque oleo lini manibus, paftillos unum vei plures pro ratione materia oblongos, & rotundos forma, for- matofque in frigida per dies quinde- cim detine, mutando aquam debi¬duo in biduum. His paftillis, in Ca¬tillo terreo , bene vitriato & puro, fepofitis, affundatur calida, in calda- rio feorfim coda & limpida, eique refrigefcente fubftituatur in locum ejus calida recens alia, idque tantifper continuetur, dum paftilli aquae Ca- lore diffoivantur, quo animadverfo addatur recens calida, & videbisa- quaminfici colore cyaneo. Decan- tetur aqua inollam vitriatam &pu- ram, & paftillis affundatur calida re-cens, eaque colore infeda decanre- tur utantea,tranfeatqueper cribrum anguftum, idque tandiu repetatur, donee aqua colore nullo inficiatur.
a©» LlBFR SlPTIMUf. Advertendum tamen eft, ne aquani- miscalida, fed tepidatantum lit: ni- mio enim calore nigredinem contra¬hit hie color: probe ergo hoc obfer- , vandum eft, plurimum enim refert. Hae aquae coloratae & percribrumin ©Ham trafmiflae, pinguedinem quan- dam in fuperficie habent, quare per boras 24 quiefcant , & color omnis fundum petet. Decantetur tunc a¬qua, & pinguedo lent&, affusaque re- centi limpid^ color per cribrum an- guftum in ollam vitriatam & purara tranfeat, agiteturque frequenter, & magna pars fpurcitiei & pinguedinis inxribrello permanebit, idque ter» adjeda fern per recenti aqua, repeta- tur, & cribrum toties ab omni im- munditia purgetur. Color in ollis fervetur vitriatis, fenfim decantando aquam : per fe enim ficcefcit , & ul- tramarinum babebis pulcherrimum, quale ego Antv&rfia faepius feci. Caeterum major vel minor maflae fu- pradidae quantitas in fingulas lapidis
libras to J libras danda eft, prout lapis plus mi- nufve coloris continet, & color pul- chrior fùerit. Optime autem atque ita terendus eft lapis, ut tadum effu- giat, & color optimuserit. Sifmal- tum cxruleum ordinarium eadem ra-tionetriveris, & maffegumminæin- corporaveris, nec non per dies quin- decira cum lapide lazuli in digeftione detinueris, & porrout de lapide lazu¬li didum eft operatus fueris, mate- riam habebis elegantem fatis & fpe- ciofam , quae ultramarinum mentie- tur. Atque hie color non pidoribùs modo, fed tingendis etiam vitris in- fervit.
CAP. CXVI.
Lacca coccinea fro pittoribtu.
REcipelibram unam tomenti albi tenuioris , eamque per diem in¬tegrum in frigida detine, exemtam- que bene exprime, utunguinofum illudquod tondendo recipitdema- I 3 tur>
204 LIBEK SEPTIMUS. tur, & poftea alumine illam infice, co qui fequitur modo, Recipe aluminis roccâe uncias quatuor, tartari crudi pulverati & in cacabum parvum cum quatuor menfurisaquæ miffi uncias duas; ubibullireaqua cœperit, to- mentum injice, idqueperdimidium horæ fpatium ad lentum ignem co-que , & ablatum poftea ab igne per horas fex refrigerare permitte. Exem- tum deinde tomentum aqualimpida lavabis, &ubiper bihorium fteteric exprimes & ficcari permittes.
CAP. CXVII.
UMagifterium quo cocci color ex-
trahitur,
REcipe menfuras frigid ç quatuor, furfurum frumenti libras qua¬tuor, pyr ethri orientalis & foeni Græ- ci ana drachmas duas, omnibus in ca-cabum miilis admoveatur ignis, do-nee aqua tepefiat, & manus ferre ca- lorem ejufdem poflit. Inde aqua au- fera-
LIBER SEPTIMUS.- ioy. feratur ab igné & cacabus panno te- gatur, ut calorem quamdiutiffime fervet, quiefcendo per horas 24* qui- bus exadis lixivium decantetur in u- fus infrafcriptos.
Recipe ollulam puram, in ean- demquemitte menfuras très frigid®, & unam magifterii, & ubi jam bullire coéperit, addegrana Kermes, hac ra-. tione contufa. In Mortario æneo, çontunde unciam unam granorum Kermes, eamque bene contufam per cribrum toties tranfmitte, ut tou tranfeat. Poftremo recipe aliquan- tum tartari crudi, idque in mortario illo tunde, & tartarum omnem fun- do mortarii & piftillo adhærentem tinduram in fe recipiet. Hoc tarta¬rum cum cribratis granis Kermes per- miftum, in aqvam, ubi bullire cœpe- rir, mitte, ibidemque ut aqua tinga- tur, per tantum temporis fpatium, quantum recitando MiÇtrtrt mti &c. fufficit, relinque. Poftea recipe alu¬mine, ut fupra>infedumtomentum,
ubi per dimidiam horam in frigida fteterit, & aqua in olluia bene tinda fuerit, idque exprefsâ bene aquâ mit- tatur in ollulam, & bacillo bene ver- fetur > ut prompte tin&uram fufci- piat. Per dimidiam horam in eo ftatu permaneat, ita tarnen ut leniter bul- liat. Poftea auferatur ab igne olluia, exemtumque dum ligno puro verfa- tur tomentum, in vas frigidâ plenum projiciatur, & fub finem dimidiæ ho¬rse aqua omnis derivetur, fubmkten- do recentem frigidam : qua iterum derivatâ tomentum exprimitur, &in loco à pulvere immuniad ficcandum feponitur, fed extenfum,ne vel fitum contrahat, aut alias incalefcat. Ad- vertatur ut ignis Temper oppidô len- tus fit : fortior enim ignis tinduram reddit nigram. Poftea lixivium facies hoc modo: Gineres larmentorum vel falicis, aut cujufcunque alterius mol- lioris ligni telæ cannabinæ duplici impone, affufamquefenfim frigidam percolare in fubjedum vas permitte,
LIBER SÏPTIMÜIJ loy & quicquid percolatum fuerit, de- nuocineri ad percolandum afFunde. Poftea quiefcat lixivium per horas viginti quatuor, ut cineres rundum pétant, & lixivium purum atquelim- pidum reddatur, quibus exadis de- cantetur in vas aliud » removendo quicquid eft terreftre, quia bonum non eft.
In hoc lixivium, dum friget, mitte tomentum illud cocco tin&um , & cura ut ad ignem bulliat maxime mo- deratum : eâ enim ratione lixivium rtibro colore tingetur, & tomenti tinâuramaflumet. Primo ergo non- nihil tomenti recipe, atque bene ex-prime, & fiquidem coloris expers fuerit, aufer lebetem ab igné. Hoc enim eft lignum lixivium aflumfiflc tinâuram tomenti coccineam.
Poftea tibiale lineum, vet ut vulgo manicam Hippocratis fuper capaci lebete vel cacabo fufpendes > & per hoc tibiale tinâuram omnem perco- labis, ipfoetiara immiflo tomento: & I y ubi
îo8 ■ LIBER SEPTI MU». ubi lixivium omne percolatum fuerit exprime tibiale fïmul & tomentum, ut omnem tinduram habeas, & in- vertendo illud à pilis lava, ut purum evadatnitidumque.
Peradis his recipe aluminis roccac pulverati uncias duodecim, eafque in vitrura grande frigidâ plenum mitte, ibique tandiu detine, donee alumen omne folutum fuerit, & ubi jam il¬lud in aquam abierit, manicam à pilis optime mundatam fuper duobus ba- culis ita extende, ut qua parte orifi- <ium ejus patet, fuperiora, qua in py- ramidem exit inferiora & fubjedum vas fpeâet. Poftea aquam omnem alumine infedam in lebetem vel ol- lam, qua cocci tindura continetur effunde, & ftatim tindura beneficio hujus aquae, quodam quafi coagulo» àlixiviofèparabitur. Ergo lixivium fimul & tinduram omnem ex ollulâ purâ in manicam effunde, & lixivum tranfibit purum & limpidum, réma¬nente in manica cocci tindura ; vel ft omai-
LiasR SEPTTMUX.’ lop omnino aliquid coloris fecum traxe- rit lixivium, denuo in manicam re- deatr& confe&um erit negotium. Deinde globules tin&uræ, manie» adhérentes, ligulâ îjgnea purârao- vendo mifee, pofitifqueordinelate- ribus recens coétis, laccam à manica folutam , & fegmentislini exceptam, & latius aliquanto extenfam illis im- pone, tit cito & beneficcefcatretenim diuturno humore fitum contrahit, & colorem reddit illepidum. Quare fi lateres plus humoris imbjberint, fub- ftituendi erunt recentes alii, tanto enim citi.us ficcefcit, (îccata jam lacca auferatur à fegmentis lini, & color erit pro pictoribus optimus, qualem ego Pips fæpius paravi. Notandum autem eft, fi color magis quam decet ,plenus & fatur fit, plus aluminis roc- cæ, fi dilutior, aluminis minus ad¬dendum elfe, & colores efficies ad guftum & voluntatem tuara.
CAP. CXVni.
Lacca ex ligno Braßlienß & rubia, wi-
de pulchra.
ÇI ex his fpeciebus lêorlîm & una- Oquaque earum per fe laccam ex* trahere volueris, eadem plane, utfu- pra de granis Kermes didum eft, ra-tione procédés, tingendoaquam hac vel ilia fpecie, ita tarnen ut minus a-luminis in lingulas ligni, & rubiç un- cias quam granorum des. Etenim tindura granorum altius latet, quam quæ ex ligno Brafilienfi & rubia ex- trahitur. Cum ratione ergo dandum eftalumen, id quod praxis docebit. Præterea in lingulas tomenti libras plus ligni Bralilienlis & rubiæ dabis, minus enim quam grana Kermes tin - duræ habent, & hac ratione laccam pro pidoribus làtis pulchram, & mi-nore quâm ex granis impenfahabe- bis; ex rubia præfertim, quæ laccam prxbet pulcherrimam & coloris Ipe- ciofi.
LIBBR SEPTIMUJ. ail
CAP. CXIX.
Lacca ex grants Kermsf: modus alim
magis exp edit us.
IN hoc modo a me Pills inventoj non tomentum occurrit, non ma- gifterium, non lixivium, non tin&ura lanae, nec tot alia, quot in fupra di-do, utut veriffimo, revera tamen la- boripfiffimo modo. Expeditiffimus ergo hie modus eft, & eundem efFe- ftum producit, atque hac ratione peragitur. Recipe aquam vitae, quae primo deftillaverit, & in lagenam e- jufdem mitte libramunam aluminis bene pulverati, ut diflolvatur. Poft- ea addatur uncia una granorum Ker- mes pulveratorum, cribratorumque, ut fupra. Oranis haec materia ferve- tur vafe vitreo, quod collum habeas minime anguftum, agiteturque bc- n£, & aqua vitae mirum in rnoJhun tingetur. Hoc perado ftet per qua- triduuro, & eftundatur in vas ter- reum vitro obdu&um. Deinde re¬cipe
in LIBER SEPTIMUS, cipe aluminis roccae uncias quatuor, eafque in aqua communi diflolve, at- - que hanc aqu^m folutionis eflunde in vas illud, quo aqua vitaçranis Ker¬mes tin&a fervatur, & fuper vafe ter- rç„o per manicam extenfàm, ut de lac- ca & tomento di&um eft, cola, & a¬qua vitae tranfibit coloris omnisex- pers , relinquendo tin&uram in ma- nica. Quodfi coloratior aliquanto tranfiverit, coletur denuo, & clara evadet Hxc Jacca cochlearibus par¬vis ligneis & puris excipitur, &ea- dem prorfus, ut antea diftum eft, ra- tione, ficcatur,& exiguolaborequan- titatera laccçgranorum Kermesmul- to majorem & nobiliflimam habebis> uti Pifisprobatum eft.
CAP. CXX.
Rubrum in vitro pellucidtim.
REcipe magnefiam fubtiliffime tritam, earn que cum altero ran- to falls nitri purificati permifte, & in vafc
LIBER SEPTIM >«. irj vafe terreo ad reverberandum & cal- cinandum per horas 24 in igné defi¬ne » extradamque poftea & aqua communi calida lotam , arque à fale feparatam ftcca, & colorem referet rubicundum. Addatur æquale pon¬dus falis armoniaci, omniaque fuper porphyrite trita aceto deftillato im- buantur, ficcenturque. Poftea mit- tantur in retortam, quæ ventrem ha- beat largum, & oblongius colium, at- que per 12 horas ignis arenæfubli- matorius adhibeatur. Poftea confra- éto vitro, permiftifque omnibus, quç fublimata erunt, vel in fundo refide- bunt, pondus materiæ exquiratur, tantumque falis armoniaci addatur» quantum fublimatione deceffit, o- mniaque trit?, •& accto ut antea im- buta, in ejufdem formæ retorra ad fublimandum feponantur, idquetan-
diu repetatur, ufque dum magnefi* in fundo fufilis remaneat.
Hæc ilia medicina eft, quæ cry- ftallum & paftas colore rubro disi- pha-
ai4 LIBER SEPTIMBS. phano, inflar rubini tingit, atque hu- jusmedicinae viginti unci« in fingu- lascryftalli vel vitri uncias dantur. Plus tarnen vel minus darf potent, prout exigere colons ratio videbitur. Magnefiam autem oportet efle Pe- demontanam & bonam, h«c enim vitrum pulchro rubini & mirum in modum fpeciofo colore tingit.
~C A P. CXXL
Rubrum inßar fanguinv.
X 7 Itri plumbi libras fex, nec non
V vitri communis libras decern in ollam vitro albo obdudam mitte,& ubi vitrum co&tim purgatumque fuerit, adde, fed moderate & cum ju- dicio,fcoriam rubrara. Incorporetur, mifceaturque vitrum optima Poftea addatur tartarum rubrum pulvera- tum, & vitrum fanguinis inftar rubi- cundum evadet. Quod fi color ni- misdilutus fuerit, addatur plus fco- ri« & tartari, & vafe beue ignito, vir» trum dubio procul bene tingetur»
tiB!R SEPTIMUS. itf G A p. CXXIL
Color Balajfii.
F
Rittam cryftalli ollä exceptam in fornacem mitte, & in aquam terprojice, pofteaque magnefiä Pe- demontanä praeparatä tinge, & pur- purafcet. Adde aluminis catini per incerniculum traje&i quantum he eft, ut purpureum evadat vitrum: id- que odies facies, notando, vitrum addito alumine non nigricare, fed fla- vefcere, & in rubrum colorem verge- re, abfcedente magnefia. Poftrema vice magnefiam folam,& nihil alumi¬nis, nifi intenfus nimis color fit adde, & colorem habebis balaflii pulcher- rimum. -
C A lit C XX111.
Bxtrahere animam Satumi, qua inne* gatia fmaltorttm & vitri flurimit rebus infervit.
LIthargyrium bene tritum invas fidile vitriatum mitte, affunden- do
LIBER SEPTIMU«. do tantum aceti, ut quatuor digito- rurar altitudine exundet.’Sine Hare, donee acetum laóh’s colorem attra- hat,id quod eonfeftim fieri folet.De- cantetur acetum colóratum , afFufo, ut antea recenti alio,& ubi coloratum fueric decantetur ut fupra, idque tandiu fiat,dum acetum colorem nul-lum aflumar: Mittatur acetum omne coloratum in vas terreum vitriatum, & quiefcat, donee materia laófcea re- federit, & acetum liuipidum decan-tetur. La&ea enim ilia materia anima & pars Saturni nobiliflima eft, quae in negotio encauftorum & vitri pluri- mis rebus infervit. Quod fi la&ea illa materia non bené refederit, frigidani afFunde: ea enim hoe praeftare folet» ut fündum petat", fi^'yero ne fic qui- dem refederit, acetum’& aqu3 evapo- ret: pars enim' aceti maxime fubtilis, & multi in re vitaria ufus in fundo refidet.
CAP. Li mi SEPTIMUS. 217
CAP. CXXIV.
Smaltum roftum , Italis Rofichiero diff uni) quoaurum pingitur,
HAbeas frittam cryftalli hacra- tione fadam : Recipe falis pul- verei libras decern, tarfi candidi te- nuiffime triti libras odo. Hancma- teriam aqua fubige, ut mafia folidior fiat,ex qua placentulas formabis exi- guas,& tenues. Hae placentulae in vala fidilia &.fornaculam mittantur,ad exemplum calcariae fornacis fa dam, & per horas decern calcinentur: vel fi ifijufmodi. fornax ad roanum non fit, znittantur in cameram fornacis prope fpiraculum vel aperturam , per tres quatuorve dies,donee bene calcinate fuerint. Addecalcis plumbi ftanni- que ex praefcripto capitv 95. praepa- ratae,nec non tartari albi calcinati ant libras duas, mixtaque omnia in vas vitro candido obdudum mitte,&ubi jam bene fufa purgataque fuerint in aquam projice, idque bis fiat, eoque fado
îi8 LI8ÏR SEPTIM uj. fafto in fornacem denuo redeant, & ubibene purgata fuerint, addantur unciæ decem Icoriæ rubræ, & incor- porentur. Poftea crocus Martis aqua ïortifaftus, haud aliter acmagnefia folet,fenfim addatur, & per fex horas
3
uiefcat, & fi color nondum refpon- erit, addatur ut antea fenfim non* nihil croci Martis,ufque dum difide- ratum colorem obtineas.
CAP. CXXV.
Smaltum rofeum pro attro aliuJ
REcipe frittæ cryftalli > ut capîte prœctoknte 124. didum eft præ- paratæ, libras quatuor, eafquein vafe vitriato puro liquatas purgatafque in aquam efFunde, iterumque in forna-cem mitte, & ubi bene purgatæ fue-rint,addatur fenfim, & fingulisvici- bus uncia femis calcis plumbi & ftan- ni,utfupra capite$$. præparatæ>& incorporetur, videaturque an color cinereus appareat, quo animadverfo
LIBER SEPTIMU». fubfiftendum, neque plus pulveris addendum eft, ne color cinereusin album degeneret : id enim bonura non eft. Calci & vitro purgatis, dén- tur minii optimi unciæ dus, & ubi omnia incorporate purgataque fue- rint, projiciantur in aquam, & in for- nacem redeant, ibidemque per boras oâo detineantur. Poftea addatur æ- ris calcinati vel fcoriæ rubraj, nec non tartari albi crudi ana uncia femis & bene permilceatur, ac tandem adji- ciatur hæmatitis, quo machxropæi in poliendis gladiis utuntur, nec non fulphuris nxi ana drachma una. Mi- fceantur, & iricorporentur, videatur- que an color refoondeat, & fi nimis fàturfit magneus nonnihil addatur, & diluetur, & contra fi nimis dilutus fit, addatur parum fulphuris fixi, nec non lapidis hæmatitis, cum modico fcoriærubræ, & tartari albi, idquc tantifper donee color ex voto fit.
ÇAP.
aio LIBER SEPTIMUS.
CAP. CXXVI.
Quomodo fulphur irt u(us fupradtflosfi-
gatur.
F Lores fulphuris per horae unius fpatium in oleo communi coque. Deinde removeantur ab igne, ace- tumque afFundatur fortifhmum, & fulphur ftatim fundum petet, innata- bitqiie oleum aceto. Evacuetur u- trumque & fulphuri afFundatur o- leum recen$,procedaturque ut fupra, idqueter, & fulphur habebis fixum ad ufus fupradidos.
CAP. CXXVI I.
Vitrum inftar fanguinu rubrurn,
quod fmalti rofeiloco infer-
vire potent,
V
I tri plum bi librae fex & frittae.
cryftalli librae decern inollali- quefcant, purgentur > in aquam pro- jiciantur, ac denuoin ollam redeant, & bene purgentur. Ubi bene purga-
tx
nt t3E fuerint, addantur fcori$ rubr^ cal¬cinate quatuor vel fex uncis, & bene percoquantur ac purgentur. Poftea addatur tartarum rubrum pulvera- tum, & incorporetur, purgeturque & videatur an color placeat: & fi- quidem fatis plenus non fit , adda¬tur tantum fcorix rubrae & tartari, quantum fatis efle videbitur, capia- turqufcfpecimen, idque denuo inca- lefcat » donee fatis rubrum fit» id e- nim intendendi coloris gratia fit.
CAP. CXXVIII.
Modusfaciendi final turn rofeum, ex-
perimento comprobatus.
F
Ritte cryftalli, ut fupra capite 124 praeparatae, exempli gratia, libra fex, mittantur inollam vitriatam, & ubi bene purgatae fuerint, addantur quatuor diftin&is temporibus, &per intervalla,quatuor unci^ calcis plum- bi & ftanni, ex prsferipto capitis 115 fa&s, incorporenturque bene. Ubi omnia
Mix IIBEK SEPTIMUS omnia incorporata & bene purgata fuerint, projiciantur in aquam, ac de- nuo in ollam redeant, fundantur & purgentur optime, eoque fado ad-datur fcoriae rubræ, maflam pleno co¬lore inficientis, uncia una ferais, id- que tribus diftindis temporibus, be¬ne mifcendo vitrura. Incorporetur, purgetur, &poft bihorium addatur croci Mards, ut fupra id præ- parati, uncia una fèmis, idque tribus diftindis temporibus. Mifceatur be-ne, incorporetur, & purgetur triura horarum fpado. Poftea addantur un-ci« fex tartari ufti, & fuliginis cami- nibene vitrificatæ uncia una. Tar- tarum, ut in Calcedonio didum eft, uratur, admifceaturque croci Martis, fulphure ut fupra fadi, uncia fèmis. Atquehi pul veres bene triti, quatuor diftindis vicibus vitro dentur, mi- fceanturque omnia bene, fed ita ut Temper temporis aliquod fpatium in- tercurrat. Etenim intumefcunt, at- que hoc efficiunt, ut vitrum mirabi-
125 liter effervefcat. Addito omni pul¬vere vitrum perhorastres quiefcat & purgetur. Poftea mifceatur denuo, & experiment fado, fi vitrum (an- guinis inftar rubicundum & tranflu¬cidum appareat, bene habet j fin, ad- datur denuo tartarum uftum, cum fuligine, & croco Martis, utfupra, idquefenfim, donee defideratus co¬lor exeat, permittendo, ut vitrum addito pulvere per horae fpatium quiefcat, quo exa&o, & exemto fru- ftulo vitri, eoque candefa&o, fi fan- guininis inftar rubicundum & pellu- cidum fit, bonum eft, & pingendo auro infervit, ut Vifis faepius proba- tum eft.
CAP. CXXIX.
Rubrum tranflucidum.
C
Alcinetur aurum aqua regiä, id- que faepius, affusäquinquiesvel fexies eadem aqua. Hie auri pulvis in ollam fi&ilem, & fornaculam mit-
K tatur,
tatur,tantifper, ufquedum in pülve- rem abeat rubrum, id quod plurium dierum fpatio eveniet. Atque hie pulvis ruber ficryßallo purgat«, & inaquara fiepiusprojedc, pedeten» dm, & cum judicio addatur , verum tranfparentiscarbunculi ruboremex- hibebit, ut experimento compertum eft.
C A p. CXXX.
\JWdftsfiginii fulphur> ut fmaltQ rofii
colorisinferviat.,
TJIat lixivium excalce & acri cinero I qualis eft quercinus, in eoque fuk phur optime coquatur. Hoc enira li-xivium fulphuri unguinofum & com- buftibileillud adimit, quod naturali¬ter habet, mutatoque lixivio fulphur candidum evadit, nee non incombu- ftibile & fixuro, atque aurifieibus in* fcrvit, ut aurum pinganL
CAA
LIBER SEPTIMUS. xif
CAP. CXXXI.
Vitriolum Veneris, Je quo (ùpra in fine
capitù 31 diftum efi.
CRucibula lutata miitantur in medios carbones ardentes for- nacis anemix, & carbonibus bene o- perta ftent per bihorium, quo exaâo fornax per fe refrigelcat, exemtifque crucibulis xs calcinarum coloris erit nigricantis » qui purpureiobfcurioris aliquid admixtum hibear.- Hoc xs ea ratione calcinatum, teratur opti- mè, & cribretur. Adlît poftea vas fi- étile rotundum, & in fundo planum, in Tbufiia tegame di&urn, quod ig- nem ferat, & fornax in fummitate vdfàftigio fermai tranfverliim ha- beat, cui vas carbonibus plénum im- ponatur, fuccenfîlque illis, immitta- tur fupradiâum xs calcinatum, ad je. éfcis prius in lingulas xrislibras unciis fex fulphuris communis pulverati, & cum xre permiftis. Ubi jam vas in- calelcere, ,& fulphur inflammari at-
Kvi.. que
quecomburicœperit, uncolongiore ferreo vertatur, agiteturque conti¬nue , ne vafi adhæreat, vel in maflam coëat, idque continuetur, donee ful- phur omneabfumtum fit, & fumum nullum emittat. T une vas, ita ut eft calidum, ab igné auferatur, ëxem- tumque æs coebleari vel quo fimili inftrumento ferreo, optimè in mor-tario æneo tundatur, tranfeatque per cribrum, & pulverem dabit nigrum. Procedatur eadem plane ratione ter, hac adhibitâ cautelâ, ut vas tertiâ calcinatione finitâ tamdiu in ignede- tineatur, donee æs quôd eidem ineft, colorem aflumat rubefeentem ful- vum, quo fufeepto auferatur ab igné, tundaturque in mortario æneo ut antea, & colorem habebis prçdidum, hec non calcem,parando vitriolo, de quoinfra dicetur, aptam.
CAP.
c A p. cxxxir.
Vitriolum aeris, W nt wlge Veneris/ fine cwrofi'uit, ex quo <verus & in-ten fa color casruleus extrabit nr: ret mtrabiltt.
U
T jam cxfupradufto sere calci¬nate vitriolum extrahatur, ha¬beas proratione aeris calcinati unam velpluresampullas, debitae capacita- tis, vitreas, & exempli gratia libra una Alius aeris mittatur in ampullam fex libratum aquae capacem. Aqua fit communis & limpida, Sc una cum aere raldnato arena? fornacisimpona- tur, ad hibeaturque ignis temperatus ' per horas quatuor, donee librae dr- citer duae illius aquae evaporaverint, id quod oculo difeernerelieet. Poftea refrigefcat fornax, & aqua leniter decan tetur in vala vitriata; ses autem quod in fundo reliquum eft, redeat in fornacem, ut omnis evanefoat hu- miditas. Quicquid aquae decantatum fuerit» colorem habebit c?ruleum
K} pie-'
plenum, admirandæ pulchritudinis. Quiefcat aqua per biauum > &pars quædam æris, ruffum quid referens, fundum petet. Filtretur aqua more folito, fubjedisvafis vitreis, & pars æris, quæ in fundo refidet, mittatur in vas fidilc, ut omnis abfcedat hu- miditas, & eum fingulis æris libris permifceantur unciæ fex calcinati ful- phuris,calcinenturque denuo, ut fu- pra, & dum fulphur fumat, ferro ut antea agi.tetur, ne vafi adbæreat, & utbene calcinetur. Calcinationeo- ptimefada, eximatur ex olla, ita ut eft calidum, tundaturque bene, & pulverem dabit nigrum, qui cum un- ciis fex triti pulveris ut antea permi- ftus, agitetur, calcinetur, & ferro continue ut fupra agitetur , id enim neceffum eft, atque tantifperin igne detineatur, donee æs colorem acqui- rat ex ruffo fulvum. Auferatur ab igne, atque ita ut eft calidum , in mortario æneo optime tundatur, cri-
cturque cribro anguftiore, & ea-
LIBER SEPTIMUJ. üp dem utantea ratione, adjeéfcis fexa- quæ libris in arena fornacis ad ignem lentum per quatuor horas, ufque ad confumtionem tertîç detineatur. De- cantetur, filtretur, & quiefcat aqua, & reliquiae aeris in fornacem redeant, adje&is ad lingulas aeris libras unciis fex triti fulphuris, ut fupra. Et quia in hac operatione non unum plerum- que vas dirumpitur, in locum eorum quae veldiruptafunt, vel rimas ege- runt, fubftituenda funt alia, ne aere in cineres & carbones delapfo totum opus pereat. Repetatur hie proceflus quinquies, vel fexies, & aes terrae mol- lioris inftar erit, tinduramque fuam caeruleam in aquis filtratis relinquet, quae colledæ denuo folito more fil- trentur, abjedis fecibus, & aquam habebis limpidiflimam, coloris caeru- lei, & admirandae pulchritudinis-
CAP. C XX XII I. txtrabenJi vitriokun £X bit
tuptitvchratis.
X MpwJJam vioEam* qttgtraa* JLJLqa$ libras redpiat.hac aqua co lorata replocatn, in cirvere vel arena fbmacisad ignem knturo tttevaporet detine, pofitis prope fornacera pJuri- bnsampullis, coloradillaaquarepJe* os, nt incalefcant, unde poftea quio quid hum oris ampullae nnjorievapo rondo decedit fenfim cochlearibus vi- treiscalide reftituitur, idque neaffusa frigid^ rumpatur, & omnia pedum eant. Hujus aqu# coloratg librae de-cern, evaporandoad duascum dim:- dia, vel tres librasredaftae, tin&urg plurimumcontinebunt. Mittantur in vtla fidilia vitriata, & per nodem in kcohurnido & frigido quiefcant, & vkriolum invenies arris bpilbtum, & cryftalli inftar acuminatum , quod Smaragdi orientab's fpeciem referet. Decantetur omnis aqua, ficcetur vi- triolum,ut non cohaereat, & quod re-
liquum-
Jiquum eft aquç ufque ad confumtio- nem dimidiæ evaporet, coJle&oque denuo vitriolo, eadem ratione proce- datur, donee aquç nihil fuperfit. Hu- j us vitrioli libra una mittatur in retor- tam t luto forti optime lutatam, non admodum magnam,fed quç recipiens habeat amplum & capax, & per qua-tuor horas continuas ignis adhibeatur maxime moderatus.Etenim (i in prin-cipio ignem veltantillum adaugeas, humidi illi & flatulen ti fpiritus vitrio-li tanta violentiâ erumpunt, ut reci- piens nullum fit, quod fuftinere im- petum eorundem poflit. Hoc ergo maxime obfervandum eft, ut ignis in principio, & per quatuor horas bené temperatus, & jun&urae optime lu- tatae fint. Poftremo ubi ficciores fpi-ritus fub Candida fpecie afeendere in* cipient, ignem adhibe potentem,con- tinuando, ufque dum recipiens in- clarefcere & plane frigerc cceperifc Cefiet jam ignis, exadifqne 24. horis jun&urç diflolvantur, & quicquidin K $ reci-
LIBER SIPTIMUI. recipiente liquoriseft, vafis vitreiso- ptime figillatis aftervetur. Hoc enim Yerum iliud & intenfum ccruleum eft, quo admiranda plurima peragun- tur, quod ex odoreillius haud diffi- culter percipitur, qui rerum natura- iium omnium potentiffimus & acu- tifiïmuseft. Plurima hic dicenda re¬font» fed que tanquam aliéna ab arte ritraria filenrio tranfmittimus, & da¬ta meiiore occafionefortaffis explica- buntur. Feces in retorta n îgr i coloris reliquat» ii per dies aliquot aëri expo- nantur, per fe colorem allument cæ- ruleum, fed pallidum, & pulveratc, atque cum taffiera utfuprapermiftc, fi cryfollo in • débita dofi déntur, a- quam efficient marinam adnrran« dam, qua de caulâ modum prçparan- di hune puîverem tanta perfpicuitate defcripfi, bac opinione frétas, mini-me rulganem, fedexTecoadiîioribus nature elfe, <^iam indicavi proce- deodiratiooem: at que hcc omnia in gratiam eoram, qui ingenio funt no- bili«& curiofo*
ƒ C A r. e x.
JZxtrabere laccam & colorem ad pin* * n1 gendum exfloribus durant iis, papa*
• were erratico, iride> wtolis ordinaftis^
<violisrubris> rofis incarnat à, & ru-bric floribm borraginis> brajficœ, gladioli& quibufeunque aliis .* ntc non colorem vttidem ex malva, pim-
?’ pinetta> (hnnibufaut aliis her bis. /
REcipe cujufcunque generis & coloris florem vel herbam , quç recens trita chàrtam colore fuo infi- ciàt : fi qua enim hunc effedum non pr&ftat, huic open àpta non eft. * M i t- tatur in ampullam vitream aquç vitae ordinàriç, & in protuberantiam capi- telli, quae latiffiraa effe debet, mit» *''7 tan-