CAP. X.
XJt cryfiallinum & vitrum candidum,
alias vitrum commune di-Bum fiat.
Çlfrittam pulvere fa&am in ollam O miferis, vitrum habebis candi- dum
LIBER PR IMUS.
dum & pulchrum , quod vitrum commune vocatur. Quomodo au- tem fritta expulvere & rochetta fiar, fuo loco perTpicue demonftratum eft. Quod fi frittam rochetta fadam adhibeas, vitrum habebis pulcherri- nium, quod medio inter vitrum commune & excodum, Bollito di- dum, loco eft, & cryftallus vocatur. Pornax Temper calefiat lignis durio- ribus & ficcis, cavendo fumum, qui Temper noxius.eft, & nigrumopus reddit. Vitro, tarn communi, quam cryftallino Tua dofis, & Tua magnefiae Pedemontans praeparatae pars detur, ut de Bollito vel cryftallo aidum eft, & pulchrum evadet. Magnefia enim - quicquid viriditatis habent aufert. Cryftallinum Temper in aquam pro- jiciendum eft, & vitrum habebis can- didum & TpecioTum.Idem vitro com¬muni fieri poteft, utperTedum eva- dat. Inde in ollam redeant more To- lito> & ubi purgata Tuerint, elaboran- da Tunt, prout uTus poftulat r notan?
3» do, projecfcione mioaquam in unius- cujufque arbitrio fitam efle, & oroit- ti, fi voles, pofle : at verô fi vitrum folito formofiusdefideras, neceflaria eft : praeterquam enim quod vitrum redditcandidum , etiam hoc ei prae- ftat, ut calcinetur & bene purgetur, minufque puftularum habeat. Ani- madvertendum etiam quam maxime hoc eft, fi libris centum cryftallini totidemque communis vitri, fingu- lis feorfim, libras decern falis tar- tari purificati addideris, vitrum ef- ficies & cryftallinum citra controver- fiam folito elegantius & operimagi; aptum, cavendo ne in cryftallinum projicias extremitates illas vitri, quae cannæ ferreæ adhærent ; Temper e- nim colorem nigrum progenerant, ideoque in vitrum commune proji- ciuntur. fal tartari addendum, inte- rim, dum fritta fit, mifcendumque cum tarfo vel arena, & cum pulvere vel rochetta cribrata, frittaque more folito paranda eft. Modus autem pu-
rificandi in hos ufus fal tartari, is eft, qui fequitur.
CAP.XÏ.
tÆïàf tartari purificetur.
TV Ecipe tartarum, vel grumos virii JXrubri, craffiores, non pulvéru¬lentes, eofquein ollisierreis inter ac- cenfos carbones ure, üt in nigram cab- cemredigantur, omnifque pingüedo abfumatur,. ac jam albefcere inci- piant, albitamen nondum fine, id enim ex re non effet. Hoc tartarum ea ratione calcinatum mittatur in va* fàterrea vitriata, & aqua com muni f epleta, bulliatque ad ignem lentum, ita ut horis duabusquarta pars aqux abfumatur. Tunc auferatur ab igne, & aqua refrigefeens, ubi indaruit, deçantetur & acre lixivium dabit. Impleantur vafa , quibus reliquiae tartari continentur aqua commurii, bulliantque ur antea, idque répéta- , tur » ut falfi nihil in aqua remaneat,
rificandi in hos ufus fal tartari, is eft, qui fequitur.
CAP.XÏ.
tÆïàf tartari purificetur.
TV Ecipe tartarum, vel grumos virii JXrubri, craffiores, non pulvéru¬lentes, eofquein ollisierreis inter ac- cenfos carbones ure, üt in nigram cab- cemredigantur, omnifque pingüedo abfumatur,. ac jam albefcere inci- piant, albitamen nondum fine, id enim ex re non effet. Hoc tartarum ea ratione calcinatum mittatur in va* fàterrea vitriata, & aqua com muni f epleta, bulliatque ad ignem lentum, ita ut horis duabusquarta pars aqux abfumatur. Tunc auferatur ab igne, & aqua refrigefeens, ubi indaruit, deçantetur & acre lixivium dabit. Impleantur vafa , quibus reliquiae tartari continentur aqua commurii, bulliantque ur antea, idque répéta- , tur » ut falfi nihil in aqua remaneat,
3i LIBER PRIM vs.
quo fa&o aqua omnis filtretur, & li-xivium darum filtratumque in am¬pullis vitreis fuper cinere ad lentum ignem evaporet, acin fundo fal can- didum remanebit, quod aqua com- rouni folutum, ubi per biduum quie- yit > denuo filtretur, & ad lentum ignem in ampullis ut antea evaporet, xemanebitque in fundo fal longe quam antea candidius. Repetatur hie proceffus ter quaterque, & fal habebis nive candidius, & a magna parte terreftreitatis fuse liberum , quod pulveri vel rochettae cribratae, cum debita quantitate tarfi vel arenae admiftum, frittam, & poftea cryftal- linum & commune vitrum multo quam alias melius dabit.
CAP. XII.
Zafferam praparare, ut coloribus in
arte vitraria infervtat.
REcipiantur frufta majora Zafforar, mittanturquein vafa terrea,
LIB ER PRIMUS. 35
& perdimidium diem in camera for- nacis ferventur: inde in tudicula fer- rea ad ignem fornacis candefcant, ex- tradaque acri aceto confpergantur. Poftea ubi jam refrixerint fuper por- phyriteadlaevorem fubigantur, & in vafis vitriatis calida faepius laventur, ita tamen ut Zaffera femper refidere in fundo permittatur: quo fado aqua leniter decantetur, ita enim fpurcities & terreftreitas omnis auferetur, & fola Zaffera in fundo remanebit, quae ficcata & vafis claufis in ufus afferva- ta, vitrum egregie & longe qu^m antea melius tingefc.
CAP. XIII.
Magnefiam frafarare, tingendo nitre* T) Ecipiatur magnefia Pedemonta- JLvna: omnium enim, quas nunc quidem vitrarii norunt, optima eft,& Venetiis copiofe proftat, edque fol£ CMuranenfes utuntur. Utut enim in Thufcia & Ligqria large proveniat,
ferri tamen plurimum continet, ni* gruttoque & fpurcum colorem red- dit, cum econtra Pedemontana fpa- num pulcherrimum faciat, & poftre* mo vitrum ablata viriditatecandidum rclinquat. Hujusergomagnefiæfru- - fta in tudiculaferrea igné tornacis re- verberentur, ac jam candentia acri aceto confpergantur; poftea mace- rentur fubtiliter, laventurque aliquo- tiescalidâ, nonfecus atque Zafïeræ frufta. Inde ficcentur, redigantur in pulverem, & ferventur vafe claufo ad ufum.
CAP. XIV.
Ut Ferrettum Hifpanicum fiat
colorando vitro.
Erretum facere nihil aliud eft, JTquam æs ea ratione caîcinare, ut reclufum tinâuram fuam vitro com- municare poffit : atque hac calcina- tione benefada illud efficitur, ut in vitro colores diverfi & valdè fpeciofi
appareant. Variisautem modis ilia fit, quorum ego duos defcribam» fa¬ciles , & quibus non fine infigni effe- du multoties ufus fum: ac prior qui- dem hiceft.
Habeas laminas «ris tenues, craffi- tie Plorentinarum,adfitque unum vel plura crucibula, in quorum fundo ftratum facies ex pulverifato fulphu- re, impofirifque alternatim laminis & pulvere, eodemordine procédés, uf- que dum crucibulum impleatur, id quod ftratificare vocant. Crucibu¬lum hoc luto bene obdu&um & fic- catum in fornacem anemiam mitti- tur, & accenfis infra carbonibus per duas horas igne urgetur valido: refri- gerato poftea crucibulo «s calcina- tuminvenies, quôd digitisinftar ter¬rât ficcioris confradum colorera red- det nigricantem & fubruffum. Hoc œs fubtiliter maceratum, cribro an- guftiore cribratur & (ervatur ufiii. V
CAP.
LIBER PRIMUS, CAP. XV.
Alius modus fasten dtPerrettum.
HIc fecundus modus faciendi fer-rettum , magis quidem opero- fuseft, fed effedum in vitro extraor- dinarium producit. «ZEs ergo loco fulphuris cum vitriolo ftratificetur calcineturque, & per triduum in ca-mera fornacis prope foramen, Italis occhio didum detineatur. Deinde ex- trahatur, recenti vitriolo ftratifice¬tur, reverbereturqueutfupra; atque haec calcinatio cum vitriolo fexies ite. rata ferrettum dabit nobiliffimum, quod tingendis vitris effedum prae- bet plus quam ordinarlum.
LIBER PRIMUS. ^7
in vitro rubicundifïîma eft, ita reclu- ditur, ut communicata vitro, non ipfàmodo fefemanifeftet,fed hoc eti- am efhciat, ut omnes alii colores me- tallici, qui alias in vitro occulti & quafi mortui interciderent, formofi & fplendidi appareant. Hoc enim illud remedium eft, quo occulta me- tallica in lucem producuntur. Ego quatuor modos præparandi crocum dabo, quorum primus hie eft.
Recipiatur limatura ferri, vel quod melius eft chalybis, mifeeatur cum tribus partibus pulverati fulphu- risj & in crucibulo, uti fupra de fer- retto di&um eft,calcinetur,omneque fulphur comburatur, id quod pro-pere fit, & inter carbones ardentes per horas quatuor detineatur. Poft- ea extrahatur, redigaturque in pulve- rem, & per cribrum anguftum tra- jiciatur. Deinde mittatur in cruci- bulum opertum & lutatum, ftetque in camera fornacis prope foramen oc- cbio didum per dies quindecim vel
38 LIBER PRIMUJ.
plures, & colorem affiimet ex fub- ruffo puniceum , & quafi purpura* fcentem. fervetur vafe claufo, ad tin- gendum vitrum : plures enim egre- gios effedus praeftar.
CAP. XVII.
Ut crocus Marcis alia radons fiat,
HIc fecundus modus praeparandi crocum Martis, quanquam per* facilis, magnifaciendus tamen potius, quam fpernendus eft. Etenim crocus earatione fadus, efficit > ut vitrum fanguineum colorem referat, eftque talis.
Recipiatur limatura ferri,vel quod melius eft chalybis, mifceatur bené in vafisfidilibus aceto forti, id eft ir- roretür hadenus, ut mafia totahu- medetur & madefiat. Poftea exten- datur in vafe, exponaturque foli, ut ficcefcat, vel abfênte foie, relinqua- tur in aére. Ubi jam ficcata fuerit, tundatur; conglobata enim erit, ir- rore-
LIBER PRIMUS. 39 roreturque recenti aceto, ficcetur & tundatur utanfea, idque oâies repe¬tatur, ae tandem contufa tranfeat per cribrum anguftum, & pulverem di¬bit fubtiliffimum, colore laterîs icon- tuft; qui vafebene claufo fervetûr ad Coloranda vitra. Wr
C A p. XVIII.
Alim modus facitndi crocura Martis.
Hic tertius modus pratparandi crocum Martis, bénéficie âquæ for fis, iftiufmodieft, ut intimus co¬lor ferri feipfum, magis quameredi- bile eft, manifeftet, id quod in vitro apparet. Ferri ergo vel chalybis li- matura in vafe terreo vitriato irrore- turaqua forti, & ficcetur in foie. De¬inde redigatur in pulverem, confper- gatur aqua forti, & ficcetur, idque fæpios repetatur. Aflumto poftea colore fubruffo, ut de croco Martis folphure fado didum eft, teratur, cribretur, & tingendo vitro fervetûr.
CAP.
4t> LIBER PRIMUS^
CAP. XIX.
Alia ratio praparandi cro-
cum Martis.
HIc quartus & ultimus, ac for- tafle omnium optimus modus eft, faciendi crocum Martis, quern nunc demonftro, ita tarnen ut nullus eorum, quos demonftravi, non per fe bonus ac perfe&us, atque adeo propter diverfos, qui requiruntur colores, neceffarius fit. Solvaturer¬go limatura ferri, vel quod melius eft chalybisin vafe vitreo bene claufo aqua forti regia, fale armoniaco, ut moriseft, fa&ä, utipoftea decalce- donio dicetur, ferveturque per tri> duura, ita ut quotidie bene agitetur: advertendo, utfenfim limaturam ad- das , valde enim intumefeit, & nifi caute traftetur, vitro periculum ru-pture minatur, vel omnia foras evo-mit. Exado triduo aqua ad ignera lentum evaporet, atque in fundocra- cum Martis nobilifiimum invenies, quo
LIBER PRIMUÎ.'
quo vitra ftupendum in modum tin* guntut; cpiem in ufus tuosfervabis.
C A P. XX.
Quotnodo bratteolœ cupri tremulæ vcl crépitantes, Italie tremolante vel or* pello diftœ, calcinentur, quibsavi- trum colore caruleo vcl pica marina
" tingitur- p. '-
B
Radeolæ æriscrépitantes, àtre- mendo, quod notiffimum eft; Italis tremolante diète, æris quædam à cadmia aureo colore tindi fpecies funt*: atque hæc cadmia non æs modo tingit, fed cum eodem conjunda pondusquoque ejufdemnonparum auget, & ab hoc augmenta, æsubi bene calcinatum fuerit, etiam hoc . habet, u^vitrum, quod vifu jucun- dum eft, medio inter aquæ marinæ,
& cœli, cum fudum eft, colorem mo¬do tingat ; quare necefïe eft ut cum cura calcinetur, id quod appofîte hac ratione fît.
Récit
41 LIBER PRIMUS.
Recipiaturæs crepitans veltremu-
lura, tale fcilicet ( ut impenfæ roi- nuantur) quod ufui antea & corollfs inferviit, idqueforfice concidatur, & in crucibulum opertum lutatumque inditum, in medios carbones forna- cis ardentes mittatur. Ego illud in præfurnio, ubi ignis fufcitatur, per aiesquatiior ignevalido detinebam, ita tamen ut non liquelceret: fruftra- neaenim omnis opera fuiflet. Exaéto hot quatriduo optime calcinatum erat, id quod minutiffime contufum per anguftius cribrum trajiciebam, & in porphyrite optime terebam, prodibatque pul vis nigricans, quern in tegulis extenfum per dies quatuor in area camera fornacis, prope rotun- dum ejufdem foramen detinebam, & démtis qiii inciderant cinéribus-, in pülverem redactum, cribratumque in üfus meos fervabam. Boriæ calci- nationis lignum eft, fi vitrüm addito hoc pulvere valde intumefcat : nil? enim hoc fiat æs male calcinatum, vel “ - nimio
LIBER PRIMUJ. 45 nimio calore aduftum eft, quo utrô- que cafu vitrum neque tingitur, ne- que intumefcit. Hoc ergo notetur, cum ad praxin pertineafc
CAP. XXI. -
Ut idem as aliter calcimtur, & color ruber pettucicltts ntc non fluytts & enychinut fiat,
REcipe æ$ trèmulamvforfîceut antea di&um eft minutim conci- fum ; ftratificetur in crucibulo ful- phure pulverato & incandentes car¬bones mittatur. Ego illud ad calci- nandum in praefurnio per horas vi- ginti quatuor detinebam, contufum- qiie & cribratum in tertreo vafe oper- to ad reverberandum in camera for- nàcis perdecem horas ftare permitte- bam, & deindepulveratumtritum- queadufusmeosfervabam. *
CAP»
.CAP. XXII.
Color aquæ marins, in arte vi*
XJkminedidus, èpræcipuis, qui- bus vitra inficiuntur, coloribus eft, & fi pulchrum ilium & exquifitum 'fitceredefideras, è bollito vel artifi¬ciali cryftallo fiat necefïeeft. Etc* nim vitro coramuni fa&us, pulcher non eft. Jam qui cryftallino fit, ma- gis quidem elegans, fed omnium o- ptimus cft qui bollito vel artificiali cryftallo paratur : notando, ut aquæ marins colorem fa&urus • nulla ra- tione magnefiam addasj utut enim igné confumatur, vitro tamen iftiuf- modi qualitatem dat, ut aqua marina temper nigricare videatur, ac minus perfeâa magifque deformis appareat. Ut ergo aquam marinam elegantem & venuftam facias, frittam cryftalli recipe, eamque nulla addita magne fia in ollam mitte, & ubi jam vitrum
LIBER PRIMUS. 4>-
benc co&um purgatumqae fiierit, fal qtlod vitro inftar olei innatat co- chleari vitrariorum ferreo, ut no- tum eft, diligentiffime auferatur; ni- fi enim id fiat color deformis & un- guinofus reddetur. Ubi jam vitrum. optime purgatum fiierit, ad viginti libras cryftalli, aut circiter, addantur æriTtremuli, eo, qui capite vigefinw occafione coloris cærulei & picæ ma-( rinæ defcriptus eft modo calcinati præparatique unciæ fex, nec non zaf- feras præparatæ pars quarta, fed ira, ut hi duo pulveres antea bene mi- fceantur, & fenfim ac per vices in ol- lam raittantur. Etenim æs tremu- lum, bene & fufficienter calcinatum, ufque adeo intumefcit, ut vitrum o- mneè catino propellat : quareatten-, tione opus eft, & affiduo vitri motu. His peraâis vitrum per très ho ras quiefcat, ut colorem imbibât, & poft- ea denuo mifceatur, captoque expe- rimento videatur, an fatis plenus co¬lor fit, nec ne, ut intendere ilium vel
46 LIBER PRIMUS.
diluere, fi opus fit, pofïis. Etenim vafa& pocula operis tenuioriscolo- rem magis plenum , vafa majora di- lutum magis requirunt, & pro ra- tione operis vel intendendus veldi- luendus eft color, id quod judicio vitrarii relinquitur. Ufu tamen re- ceptum eft, ut experirilento fado femperid quod minus eft (equamur, cum intendere colores, illos præfer- tim, quos vitro bene depurato da- mus, nunquam non in prodivi fit. Exadis ab addito pulvere horis vi- ginti quatuor, elaborandum erit vî- trum : animadvertendo Temper, uti antea quam open man us adhibeatur, vitrum inde à fundoollæ, & per to-urna benemifceatur, & color mifcen- do diffundatur. Etenim quiefcente vitro colorfundum petit, & pars vi- tri fuperior colore deftituitur : mi- fceatur ergo fubinde, prout neceftitas requirit. Idemordo, eademquedo- fis & régula in olîis cryftalli majori- busfeivatur. Atque hune modum
fa-
LIBER PRIM US. 47
faciendi aquam marinam Florentine anno 1602. expertus fum, & plurima egregii coloris vafa 'in ufusdomefti- ' cos feci. Notetur Murani ad iftiuf- modi opera aequalepondusfritt^ cry- ftalli & rochettae adhiberi, nec tamen eo minus elegantem aquae marinas colorem prodire. Elegantiffimus ta¬men ex fola cryftallo fit.
CAP. XXIIL
C^ruleus vel aqua marina color.
HAbeas in fornace ollam vitri de- purgati ex fritta rochettae vel fbdae Hifpanicae: rochetta tamen o- rientalis huic negotio aptifiima eft. Ubi vitrum optime purgatum f uerit, in ollam librarum viginti, denturae- ris tremuli, ex praefcripto capita w- gefimi benecalcinati, fervata eadem, ut in aqua marina di&um, methodo, unciae fex: advertendo, ut fal vitro innatans, id quod vitrarii optime no- runt, diligentHTimeaufcratur, & co-
C 2 lo;
48 lor prodibit cæruîeus & picæ marins admirandus, qui, uc artifices norunt, pro ratione operis vel augetur vel minuitur. Elapfis duabus hpris vi- trum denuo bene mifceatur, fadoque experimento videatur an color fatis plenus fit, ut augeri adjedo novo pulvere, vel dilui poffit ; ac ubi jam. voto refponderit,. per horas viginti quatuor relinquatur, âctumdemum mifceatur & elaboretur, color enim erit cœruleus & aquæ marins pul- cherrimus, & ab omnibus aliis colo- ribus qui in arte vitraria fiunt, divjr- fus; atque hoc colore Pifis anno i tfoz. ollas longe plurimas infeci, pulcher- rimas & omnium perfediflimas.
CAP. XXIV.
Pul vis ruber, mult is in vitro co- '
loribifs infirvitns»
REcipe laminas sris tenues eaP que in arcu fornacis muro feclu- fas tantifperdctineto, donee fimplici
igné fol« & per fe calcinât« fuerinr, ita tamen ut non liquéfiant : nihil e¬nim in de boni fieret. Ubi jam calci¬nât« fuerint, tundantur, &inpul- verem redigantur, prodibitque pul¬vis ruber, qui ad varios in arte vitra- ria neceflarios ufus fervetur.
CAP. XXV«
Æs ter calcinatura tingenJo vitro r
P
Ulyis ruber lupradidus mittatur in fornaculam vel arcum fornacis, circa foramen occhio diduro in te- gulis vellateribuscodis, calcinetur- que per quatriduum continuum, & pulverem dabit nigrum congloba- tumque. Tératur denuo, cribretur- ' que cribro anguftiore, & calcinetur in arcp fornacis, ut antea » per dies quatuor, vel quinque ; & naque coa- cervabitur amplius, neque pulvis uf- que adeo niger erit, fed in leuco- phæum colorem inclinabit & per fe ; es at
diflblvetur. Hoc pulvere, qui Italis ramina di tre cotte vocatur, aqua ma-rina, viride fmaragdinum,color Ara- bicus, vel ut vulgo Turcinus,nec non cæruleus admodum fpeciofus multi- que alii colores fiunt. Advertatur tarnen, ne tertia vice vel plus vel mi-nus quam par eft calcinetur, neutro enim cafu vitrum bene t’ngeret. Si-gnum autem perfedæ calcinationis eft, fi vitrum in ollis purgatum addi- to hoc pulvere derepente intumefcat & infletur : nifi enim hoc fiat, mal« notæ, & minus bene calcinatus eft pulvis. Hue ergo res deducatur » ut perfede calcinetur.
c A P. x x v r.
Aqua marina in cryfiailo art iß cia •
iï, Italù Bollito di,'
I
N ollam fritta? cryftalh librarum quadragintâ, quæ magnefiam ad- raiftam non habeat, fed accuratiffi- rpe , ut ego citra ; trajedionem in a- quara
quam foleo, defpumata, nec non o- ptimeexcoda purgataquefit, dentur unciæ duodecim æris, ut fupra capite 'uigefimo «jH/Wödi&um eft, ter calci- nati, nec non zafFeræ , eo qui capite duodecimo demon ft ra tus eft modo præparatæ uncia dimidia, unitique bene hiduo pulveres, & in quatuor partes divifi , quatuor diftindis vici- bus in ollam mittantur, ut eo melius à vitro recipianrur. Mifceatur vi- trnm diligentilîimè, & ubi perduas horas requieverit, ac denuo miftum fuerit, experimento fado videatur, an color fatisplenusfir, & fi voto re- fpondeat, ftare permittatur. Utut enimaqua marina virefcere videatur» fal tarnen, quod vitro ineft, abfumet illam viriditatem, & Temper in colow rem inclinabit cceruleum. Exadis viginti quatuor horis operi fefe accin- gerelicebit, omniaqueparata, & co¬lor vd plenusvel dilutus erit, prout plusminufve pulverisaddideris. Co-lores enim ut addito novo pulvere C 4 in-
întenduntur, ita demta vitri tindi, additaque alia ejufdem naturae & qualitatis vitri non tindi parte di- luuntur, atque ea ratione ad opta- tum terminum deducuntur. Nullis enim certis regulis hoc comprehendi poteft, fed à vitrarii & artificis pru- dentia dependet. Hunc aquae mari¬nas colorem parandi modum faepius expertusfum, nunquamfallente ex-periential quod fi frittae cryftalli par-tem dimidiam frittae rochettae admi- feueps, aquam marinam habebis pul- ebram : omnium tamen longe pul-cherrimi ex fola cryftallo fit.
CAP. XXVII.
Obfervationes generales in omni
colorum genere»
U
T colores pulcherrimi & fum- me perfedi evadant, adverta- tur, quod olla quævis recens, dum prima vice incalefcit, obterreftrefn fuam qualitatem vitro rude quid- piam
piam împrimit, quo mediante colo¬res omnes, qui tune fiunt, fylveftres & illepidi apparent, quare ollæ non admodum magnæ vitro albo fufo, quod artificibus notum eft, induti pofïunt. Secunda tamen vice periifle videbiturfylveftre illud& illepidum. Notetur fecundo, in ©lias huic vel illi colori inferviçntes, non efle mit- tendum vitrum al teri us generis colori deftinatum." "Exempli gratia : Olla flavocolori interviens, parando coc- cineo apta non eft ; nec quæ coccineo infervit viridi : uti nec rubro infer- viens aquæ marinæ colorem fert, & fie porro: fed unufquifquecolor, ut perfedus evadat, propriam fuam ol- Sam defiderat. Notetur tertio utpul- veres débita rationc , & neque plus neque minus quam par eft calcinati finr. Quarto ut omnia in débita pro- portione & dofi adhibeantur, & mi- ftura ex præfcripto fiat, fornaxqae bene calida fit, & lignis incalefcat ficcis, & durioribus. Ligna enim vi- C j ridia,
ƒ4 L’ISER PRIMUS.
ridia, minufque dura exiguo fuo ca-. lore, & fumo omnia corrumpunr. Quinto notandum eft , vt color per partes adhibeatur» id eft, utpars una fri11ae, altera vitro fufo & bene pur- gato detur. Alta etiam obfervanda funt quae fuo loco, ubi fpeciatimde. coloribus egerimus, dicentur.
c A p. xxvnr.
alia faciliore modo, & fumtu minore ter calcinare.
REcipe fcoriam, quae dumfabrh aerarii urnas, fitulas, aliaqueex acre candefa&o armamenta fobrican- tur, decidit j minorisenim quam aes folidum emitur, nequeut calcinetur ftrudo vel deftrudo in arcu vel te-- ftudinefornacis muro, utantea, o- pushabet, id quod perfemoleftum eft, &magnas in fornace turba&dat.. Hanc inquam. fcoriam ab omnibus, heterogeneis purgatam , calidaque bene.lotam & in lateresyel tegulas.
LIBER PRIMUS.-
codas impofitam , in areu fornacir circa foramen , vel in fornacula huic operi fpecialirer dicara fepone Ego Pifis, exftruda iftiufinodi fornacula in modem parvæ caîcariæ , nonnun- quam viginti vel \iginti quatuor li¬bras hujus feoriæ exiguo aliquot ho¬rarum fpatio caîcinavi. Ergo in areu prope foramen fornacis per die? qua¬tuor ftet, extradaque tundatur, tran- featque per cribrum anguftum, ac denuo in tegulis vel latenbus coétis in eodem loco & caloris gradu ut fu- pra per dies quatuor detineatur, & prodibit pulvis niger, qui congloba- tus, tundatur, cribretur cribro an- guftd, & in tegulis codis in eodem ut antea calore & loco feponatur , & minore quam firpra faftidio & fumtu optime præparata eiit, eundemque fern per in tingendo vitro cffe&um præftabitî advertendo,ut, quemad- modum fupradi&um eft,antea quam calcinetur ab omni terreftri materia fedulo purgetur laveturque. Scoriae;
$6 LIBER PRI M VS.
bene pr^parat« fignum eft, ft vitro addita intumefeere illudatque tur- gere faciat.
CAP. XXIX.
TLlegtns ex hat [coria aqua marina
color in cryfiallo.s
T) Ecipeollam librarum fexaginta jLxfrittae cryftalli, afale ut fupra didum eft, optinae purgatae & in a' quam nön trajedae, ( mihi enim in more pofitum non fuit < ut aquana marinam fadurus cryftallum in a- quam trajicerem, videbaturque raihi ea ratione melius procedere nego¬tium : liberum tarnen cuivis erit, uti illud fequatur, quod experimento fa¬do optimum videbitur) In hanc ol- lam librarum fexaginta cryftalli bene purgatae, fenfim & per vices mitte li- bram unam cum dimidia fcoriae, ut antea didum eft, nainore fumtu fa- dae, nec non zaffcrae prseparatae, & cum pulvere fcori$ bene mift$ uncias qua-
quatuor, caque omnia cum vitro per duas horas fedulo mifeeantur, omni- bufque bene miftis experimentum fiat, & fi color placuerit, ftare per- mittatur: nequeenim opus eft ut co-' lor viginti quatuor horarum fpatio augeatur. Deinde movendo ut an¬tes , mifeeatur vitrum, utcolorem bene imbibât, elaboreturqueut cui- que placuerit, & aquam marinam pulcherrimam dabit, quemadmo- dum ego felici fucceflu multoties ex- pertusfum. Color autem minus vel magis augendus eft pro ratione operis
cui infervire debet. Praccipue autem id agendum eft, ut fcoria bene calci- nata fit. Si frittae rochettx alterum tantum frittç cryftalli admifeeas, a- qua marina omnibus modis pulchra erit.
CAP. XXX.
Aquae marinæ color impendio minore
fa.
EAdem, ut antea didum eft, præ- paratae fcoriç, nec non prçdiôa dofis zafferç, eadem ratione & for¬ma detur rochettæ orientali & Hi- fpanicae, ita tamen ut neutra earum magnefiam contineat > nec in aquarti proje&a, fedàfale optimè purgata fit, fervatisquantum ad reliqua, iftiufmodi regulis , quas fupra in cry- ftallo memoravimus, & aqua marina fatispukhra & cuicunque operiapta evader, multoque minore quam cry- ftallus impenfa parabitur : Etenim minore multo rochetta quamcry- ftallus pretio emitur. Hac ratione illam fæpius Pi fis & Temper felici cum fucceffu feci..
CAP. XVI.
. XJt crocus ferric velut vulgo dicitur,
Mart is fiat> tingendo vitro.
C
Rocus Martis nihil aliud eft quam fubtilis calcinatio ferri, qua mediantetindura ejufdem, quae
• * *: -- - - - .