ANTONI NERI
Florentini .
D E Arte Vitraria Liber Primus.
E CAPUT I.
Extrahere fal expulvifculo, Rochetta
& Soda Hifpanica, quo fritta cry- ftalli, Italic Bollito ditta, fit, quod artis vitraria fundamentum eft: cum novo quodam & fecreto modo»
Ulvifculus vel Rochetta, § quaB €X Or^ente & Syria EWBi advehitur, cinis eft herbae ffsLwgJJ cujufdam ibidem abun¬dantis. Dubium nullum eft» quin fal multo quam Soda Hïffanica can¬didius reddat: ideoque fi cui animus eftcryftallum facere omnibus nume-ris alifolutam,fale id fiat extrado ex pulvere vel rochetta orientali; foda enim Hifpanica, utut plus falis conti- A 3 oeat,
near, cryftallus tamen fale illius fa&a, Temper caerulei quid refert, neque il¬lum colorem, candorem & elegan¬tiam habet, quam ex pulvere vel ro- chetta orientali fafta obtinet. Modus autem perfeéU extrahendi fal exro- chetta pariter & foda, is eft qui fequi- tur,& quem ego faepius expertus fum.
Cinis Syriacus piftillo ferreo in pili lapidea contufus,cribretur cribro an- guftiore, ut folus cinis tranfeat, non fruftula: in hoc enim confidit omne plus minufve (alis extrahendi artifi-cium. In emenda hac vel illa fpecie illud fervetur, ut quae plus (alis con-tinet eligatur; id quod lingui & gu- ftu cognofcitur : tutiffimus tamen omnium modus eft, crucibulo expe-rimentum facere, & videre, utrum arenae plus habeat, an tarfi; id quod inter artis rudimenta, & his qui vitra conflant notiflimum eft.
Adfint lebetes aenei cum fuis fur- nulis,quales tinftorum (unt,iique vel majores vel minores, pro majore vel minore
minore conficiendi falis copia. Hi le-betes aqua impleantur limpida, ad- hibeaturque ignis ex ligno non fu-mante arido, & ubi jam aqua bene bullire coeperit, injiciatur ea cribrati pulveris quantitas, quam bullientis aquae copia requirere videbitur, con- tinueturque ignis &aqua bulliat uf- que ad confumptionem tertiae partis, agitando illam femper in fundo pali lignea, ut pulvis aquae incorporetur & fal omne extrahatur. Inde replean-tur lebetes recenti aqua, bulliantquc ad confumptionem ufque partis di-midiae, & paraturti erit lixivium, fale foetum. Caeterum ut fal tanto magis candidum & copia majore exeat, in lebetes, ante pulverem, ubi jam aqua bullire coeperit, injiciantur librae de-cem grumorum, qui cadis vini rubri adhaerere folent, & vulgo tartari no-mine veniunt, ad nigredinem ufqué aduftorum, folvanturquein aqua illa calida, quam pala lignea agitabis, at-que tum demum pulverem addes, ut A 4 fupra.
fupra. Hic addendi tartari modus fè- cretuseft, quo plus falis acquiritur, & cryftallus candidior fit magifque fpe- ciofa. Ubi jam dug tertis bullientis aquae exhalaverint, & foetum fale li-xivium fuerit, minuatur ignis, po- nanturque ordine aliquot vafa terrea, quae per fex dies aqua communi re¬pleta fuerint , ut tanto fcilicet minus lixivii & falis imbibant, magnifque cochlearibus aeneis cineres fimul & lixivium ex lebete transfundatur in vafa illa terrea,'illifque repletis, bidui fpatio ftare permittatur, quoexado, ' fubfidente interea cinere , lixivium , omne limpidum, fenfim , ne quid- ' quam a fundo afcendat, atque opus turbet, cochlearibus aeneis in alia vafa tranfmittatur, & per alterum biduum ftare permittatur, fubfidentibufque denuo reliquis terreftribus particulis lixivium eo magis clarum & limpi¬dum reddetur, idque tertio repeta- tiir, & lixivium habebis limpidiffi- mum, & ab omni terrena forde liberum, ex quo poftea fal paratur fatis purum perfe&umque. Impleantur aenuo lebetes, denturquein Angulos lebetes tartari, ut fupra, librae decem, nec non pulveris quantitas folita,con- tinueturque opus dum aliqua pars materiae fuperfuerit. Ut jam di&um lixivium conftringatur & fal extraha¬tur, primum lavandi erunt lebetes a- qua pura, adimplendique hoc purga¬to clarificatoque lixivio, bulliantque lente, ut fupra 3 hac adhibita cautela, ut lebetes perpetim difto lixivio ad¬impleantur, donec craflefcere lixi¬vium & fal projicere coeperit, id quod viginti quatuor horarum fpatio, aut circiter, evenire folet, ut in fuperficie lebetis fal reticuli aut telae inftar can¬didum apparere incipiat: tunc adfit tudicula, pluribus in locis perforata, teneaturque in fundo lebetis , ut quicquid falis fubfederit excipiat, quod fucceffi ve,-atque ita eximes, ut lixivium guttatim in lebetem ef-fluat, indaturquc fal in vafa terrea, ut , percolare lixivium tanto melius pofi- fit, quae colatura denuó excepta in lebetem immittitur: fal autem licea¬tur , eademque ratione proceditur, ufque dum omne ablatum fuerit. Notandum autem eft , ut ubi appa¬rere fal coeperit, ignem adhibeas len¬tum. Etenim fi violentum adhibeas, fal lebeti adglutinabitur, & quia po¬tens admodum eft, lebetem corrum¬pet , id quod mihi nonnunquam ac¬cidit: quare hoc fupra omnia obfer- vandum, magnaque adhibenda dili-gentia eft. Sal autem ex vafculis, ubi bene percolatum fuerit, eximatur, mittaturque in ferinium vel recepta* culum ligneum, ut omnis humiditas tanto melius abfumatur, id quod plu-rium dierum fpatio, & pro anni tem- peftate citius vel tardius evenire folet. Totum autem conficiendi plurimum egregii falis artificium in tartaro fi- tumeft, ut fupra demonftravimus. Ego ex libris tercentum cineris orien¬talis ordinarie ab oduaginta in non- aginta libras falis extraxi. Ubi jam fal bene ficcatum fuerit, frangatur grofib modo, & mittatur in forna¬cem calcariam , ut lento admodum calore ficcetur, & inftrumento fer¬reo, quod rutabulum artifices vocant diffringatur, mifceaturque haudfê- cus ac fritta folet. Abfumpta jam o* mni humiditate in fornace moderate calida, eximatur fal, tundaturque in pila lapidea, & cribretur anguftiort cribro, ne grana falis, quse excidunt, majora fint granis frumenti. Hoc fal ea ratione contufum , cribratum & ficcatum, feorfim, &in locoabomni pulvere immuni adfervatur, ut inde fritta cryftalli fiat, id quod eo qui proxime fequitur modo fit.
A 6 CAP*